يكي از موضوعات مهم تربيتي فرزندان كه بسيار در كشورمان مغفول مانده ولي تاثير زيادي در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعي است، تربيت جنسی كودكان است.
غفلت از اين مهم در حالي در كشورمان به وضوح مشاهده مي‌شود كه هر از گاهي در رسانه‌ها خبرهايي از كودك‌آزاري، به يك باره جامعه را دچار بهت و حيرت مي‌كند ولي نهايتاً خاطرات تلخی همچون آتنا و ستایش و موارد مشابه ديگر را در اذهان جامعه بر جاي مي‌گذارد.
در اين ميان همیشه به دنبال محاکمه افرادی هستیم که به صورت ارادی یا غیرارادی منجر به ایجاد آسیب‌های جنسی مختلف در جامعه می‌شوند ولي در اغلب موارد چشم خود را به روي پیش‌زمینه‌های اصلی این اتفاقات بسته‌ایم و ریشه‌یابی این آسیب‌ها را از نظر دور مي‌داريم.
اين افراد مجرم در واقع بزرگسالی همان کودکانی است که زمینه تربیت جنسی آنان فراهم نشده یا این که تربیت جنسی درستی نداشته‌اند و بی‌توجهی به این مسائل باعث شده تا همیشه نگاهمان براي محاكمه آنان به مراجع قضایی معطوف شود.
روابط جنسی نامشروع، کودک آزاری، نگاه‌های غیرقابل تحمل و مشکلاتی از این قبیل، اتفاقاتی هستند که نباید به عنوان یک آُسیب به سادگی از آنان گذشت و تنها به پیدا کردن و محاکمه افراد مجرم در باره آنان اکتفا کرد بلکه باید با ریشه‌یابی و بررسی درست و بجا، حتي الامكان از بروز این قبيل مشکلات در نسل جديد جلوگیری کرد .
عدم پاسخگویی سوالات جنسی به بهانه حفظ حرمت ها
دکتر «مهین ذوالفقاری» مدیر کلینیک اعصاب و روان بهمن يزد در گفت‌و‌گو با خبرنگار ایسنا- منطقه یزد، با تاكيد بر لزوم توجه به تربیت جنسی کودکان، اظهار مي‌كند: از آنجايي كه جنسیت کودک در زمان تشكيل نطفه شکل می گیرد، لذا توجه به تربيت جنسي از اين زمان بايد آغاز شود چرا كه اگر به آن بي‌توجهي شود، تبعات آن در بزرگسالی گریبان گیر کودک خواهد شد.
وی اضافه مي‌كند: گاهی در ذهن کودکان، سوالاتی در رابطه با اندام های جنسی و رفتارهای جنسی شکل می گیرد که این سوالات نیز از زمانی وارد ذهن کودک می شود که او به دنبال شناخت و آگاهی خود است و به مرور نيز به این سوالات افزوده می شود .
این مسئول در رابطه با ضرورت پاسخگویی به این سوالات از جانب والدین، بیان مي‌كند: این سوالات باید در محیط و فضاي خانواده پاسخ داده شود به طوری که نیازهای مادرانه از سوي مادر و نیازهای پدرانه نیز از سوي پدر پاسخ داده شوند.
به گفته وي، اگر رفع این سوالات مورد توجه والدین قرار نگیرد، کودک برای کشف پاسخ سوالات جنسی خود به افراد دیگری مانند آشنایان و دوستان پناه می برد لذا همین عامل زمینه ساز مشکلات بزرگسالی آنان خواهد شد .
وی اشتباه برخی از خانواده ها در عدم تربیت جنسی را ناشی از عدم شناخت صحیح آنان عنوان مي‌كند و مي‌گويد: برخی حفظ حرمت ها را با عدم پاسخگویی به سوالات جنسی کودکان اشتباه می گیرند و به جای پاسخ‌دهی به سوالات آن ها، از این موضوع تفره می‌روند و گمان می‌کنند که کودک از موضوع پرت می‌شود، در حالی که کودک یاد می‌گیرد برای کشف سوالات خود به افراد دیگری پناه ببرد، چون پدر و مادر به او پاسخی نخواهند داد .
این روانشناس در مورد نحوه صحیح پاسخگویی به سوالات جنسی کودکان، تصریح مي‌كند: حتی اگر پدر و مادر به سوالات جنسی فرزندان پاسخ‌های بی‌ربطی بدهند نیز او متوجه می‌شود که از پدر و مادر نمی‌تواند پاسخ درستی دریافت کند .
وی در اين باره تاكيد مي‌كند: سوالاتی در رابطه با نحوه تولد، اندام‌های جنسی و بروز رفتارهای جنسی که توسط کودکان پرسیده می‌شود، نیازهای فرزندان هر خانواده هستند و باید حتما توسط والدین پاسخ داده شوند .
ذوالفقاری عدم پاسخگویی والدین را به معنای شانه خالی کردن آنان از مسئولیت قطعی خود مي داند و اضافه مي‌كند: این مسئولیت به یقین بر عهده آنان است و ایجاد هرگونه بیماری و اختلال در روان کودک نیز تا آخر عمر بر عهده والدین است .
وی در رابطه با نحوه پاسخگویی درست به فرزندان نيز مي‌گويد: این موضوع به سن فرزندان و تشخیص والدین بستگی دارد اما نباید در هیچ حالتی به فرزندان پاسخ‌های اشتباهی داده شود .
این روانشناس، تربیت جنسی کودکان را یکی از مهمترین مسائل زندگی آنان مطرح مي‌كند و مي‌گويد: تربیت جنسی موضوع بسیار مهمی است که نیازمند آموزش والدین است و والدین باید بدانند که نباید نسبت به این موضوع بی‌توجه باشند، چون در آینده فرزندان تجربه‌های تلخی در زمینه‌های جنسی خواهند داشت و بیماری‌ها و ناهنجاری‌های جنسی دامن‌گیر بسیاری از کودکان تا بزرگسالي انها خواهد شد .
مشکلات جنسی زوجین متاثر از اختلالات تربیت جنسی كودكي
«ریحانه محلاتی» دكتري روانشناسی تربیت نیز در رابطه با تربیت جنسی کودکان به خبرنگار ایسنا مي‌گويد: متاسفانه پدران و مادران در هیچ مقطعی در رابطه با تربیت جنسی کودکان آموزش نمی‌بینند و نسبت به این مسئله از آگاهی های لازم برخوردار نخواهند شد .
وی اضافه مي‌كند: زمان تربیت جنسی که یکی از دغدغه‌های خانواده‌هاست به کنجکاوی کودک بستگی دارد و و اگر دیرتر یا زودتر از موعد آن پاسخ داده شود، باعث سرکوب کردن مسائل جنسی و ایجاد اضطراب‌هایی در کودکان می‌شود .
این روانشناس در مورد اهمیت توجه خانواده‌ها به تربیت جنسی کودکان، اظهار مي‌كند: اهمیت این نوع تربیت مانند تربیت اخلاقی و اجتماعی است و متناسب با نحوه رشد جنسی کودک باید به موقع به فرزندان آموزش داده شود تا از بروز مشکلاتی مانند انحرافات جنسی، ازدواج های ناموفق و دیگر موارد مشابه جلوگیری کند .
وی مواردی از مشکلات جنسی زوجین را نیز متاثر از اختلالات تربیت جنسی کودکی این افراد ميداند و بيان مي‌كند: کودکی افراد تاثیر مستقیمی بر مسائل جنسی زوجین دارد، چون کودکی که از تربیت جنسی خود بی‌بهره باشد نمی‌تواند در بزرگسالی در مقابل مشکلات جنسی و حتی روابط جنسی نامشروع مقاومت کند البته ممکن است در روابط جنسی مشروع نیز دچار مشکل شود .
این مسئول ادامه مي‌دهد: رفتارهای جنسی كودکان مانند سوالات جنسی آنها مهم است لذا نباید با برخوردهایی اشتباه از سوی خانواده‌ها پاسخ داده شود چرا که کودک را نسبت به خانواده سرد و گاهی می‌ترساند .
محلاتی آغاز آموزش‌های گام به گام و پله به پله تربیت جنسی را از زمان تشکیل نطفه و تعیین جنسیت فرد بيان مي‌كند و مي‌گويد: این موضوع در رفتار والدین و در زمان قبل از تولد به صورت رفتارهایی مانند تعیین نام کودک و خرید سیسمونی با انتخاب رنگ مشخص می‌شود .
وی از هویت جنسی به عنوان ابتدایی ترین گام تربیت جنسی یاد و اضافه مي‌كند: این بخش هر چند باید توسط والدین پاسخ داده شود، اما هویت جنسی در خانواده‌ها به فرهنگ و تربیت خانوادگی بستگی دارد و به همان نسبت برای آنها تعریف می‌شود .
این روانشناس مي‌افزايد: در خانواده‌ای که زن شخصی ضعیف باشد یا مرد متحمل مشکلات مالی نشان داده شود، ذهنیت کودک نیز با همین موضوعات شکل می‌گیرد و رفتار او نیز تا آخر عمر متاثر از این ذهنیت خواهد بود .
وی با بیان این که هدف از تربیت جنسی تغییر غریزه جنسی نیست، تاكيد مي‌كند: تربیت جنسی، روشی است که منجر به جهت‌دهی رفتارهای جنسی کودکان می‌شود تا به بی‌راهه نروند اما عجله در این نوع تربیت نیز خود معضلی است که نباید منجر به بیداری زودرس جنسی، خودارضایی کودکان و دیگر مشکلات شود .
پاسخگویی والدین تضمین‌كننده سلامت جنسی کودکان
محلاتی پاسخگویی به سوالات جنسی از هر نظر را برعهده پدر و مادر ميداند و تصریح مي‌كند: هیچ کدام از والدین نباید از وظیفه خود غفلت کنند چون کودک محصول مشترک والدین است و هر دو به یک میزان در این تربیت نقش دارند .
وی ادامه مي‌دهد: خیره شدن کودکان به اندام‌های جنسی یکی دیگر از رفتارهای کودکان است که اگر به سوالات آنها درست پاسخ داده نشود در آینده تبدیل به نگاه‌های بد و غیرقابل کنترل می‌شود .
این روانشناس تاکید مي‌كند: والدین باید آگاه باشند که کودکان هیچ انحرافی ندارند و هر سوالی که بپرسند ناشی از کنجکاوی و تکامل طبیعی جنسی آن‌هاست لذا نباید در پاسخگویی به آن نگران بود و از این موضوع پرهیز کرد .
وی تضمین سلامت جنسی کودکان را ناشی از پاسخگویی والدین به سوالات جنسی کودکان عنوان مي‌كند و مي‌گويد: نباید این سوالات توسط هیچ افرادی جز والین پاسخ داده شوند .
محلاتی در مورد تفاوت آموزش جنسی با تربیت جنسی، اظهار مي‌كند: طبق تعریف آموزش جنسی شرح روابط جنسی ویژه بزرگسالان است در حالی که تربیت جنسی شامل ارائه اطلاعات جسمی، جنسی، روانی و فرهنگی متناسب با روان و سن کودک است .
وی اولین اصل تربیت جنسی کودکان را صداقت در مقابل سوالات و رفتارهای جنسی کودکان ميداند و مي‌گويد: هرگز نباید به کودکان دروغ گفت و از عناوین دروغین و غیرواقعی برای پاسخ دادن به آنها استفاده کرد .
این روانشناس با بیان این که اصل دوم این تربیت پاسخ دهی متناسب با سن کودک است، تصریح مي‌كند: بنابر اصل سوم نیز پرسش‌ها باید با پرسش، پاسخ داده شوند به طوری که قبل از پاسخ دادن منبع، منشا و میزان اطلاعات کودک را دریافت کرد و سپس برای پاسخ دادن به او اقدام كرد، مانند این که اگر کودک سوال بپرسد «از کجا آمده‌ام؟»، بگوییم: «تو چه فکر می‌کنی؟»
وی در مورد اصل چهارم تربیت جنسی کودکان، بیان مي‌كند: نباید به سوالات کودک به طور آنی پاسخ و واکنش سریعی نشان داد، چون او منتظر واکنش والدین است لذا باید او را برای صحبت در مورد موضوع مدنظر، به زمان دیگری محول کرد تا در مورد پاسخ درست به او راه‌حل مناسبی پیدا شود .
محلاتی با اشاره به این که خانواده‌ها نسبت به آگاهی و نحوه ارائه اطلاعات خود به کودک، بی‌اعتماد هستند، در پايان مي‌گويد: ابتدا باید آگاهی کامل را کسب و سپس به او پاسخ دهند، این اطلاعات نیز باید از منابع موثق و مورد اعتماد دریافت شود و بهترین راه‌حل دوره‌های آموزشی است که در حال حاضر در استان یزد برای اولین بار در محل کلینیک اعصاب و روان بهمن ارائه می شود.