آیین تاریخی و 600 ساله «ورف‌چال» یکی از آداب مهم در دل روستانشینان اسک مازندران بوده که در پای قله دماوند نماد بارزی از شکرگزاری و قدرشناسی از نعمت‌های بی‌کران خداوندی است.به گزارش تابناک مازندران، آیین‌ها و رسوم ملت‌ها نشان از قدمت و تاریخ‌شان دارد و آداب و رسوم شاخص همیشه در بین مردم جایگاه خاصی دارند.
ایران یک کشور تاریخی و متمدن است که هر استان آن سرشار از آداب و رسوم بومی و محلی است و مازندران هم از دیگر استان‌ها مستثنی نیست.
با آغاز سال جدید آداب و رسوم متفاوتی همانند مادرمه، تیر ماه سیزده‌شو، ورف‌چال و زن‌شاهی، ورینا، مجمع‌گردانی، پیر علم و نخل‌گردانی در بخش‌های مختلف مازندران اجرا می‌شود.
با آغاز ماه اردیبهشت در دل مردم مهمان‌نواز و مهربان بخش لاریجان مازندران که از بخش‌های کوهستانی و مرتفع کشور است تب و تاب خاصی ایجاد می‌شود تا بتوانند هر چه بهتر و باشکوه‌تر میزبان آئین ورف‌چال باشند.
ورف‌چال و سنت زن‌شاهی از آداب و رسومی است که در دل مازندرانی‌ها و مردم لاریجان بعد صدها سال زنده است و همچنان یکه‌تازی می‌کند.
امروز منطقه اسک‌وش روستای اسک بخش لاریجان میزبان مهمانان زیادی از بخش‌های مختلف مازندران و استان‌های گوناگون کشور بود، منطقه‌ای که از صبح با خروج مردان به‌سمت مناطق مرتفع آغاز شده و زنان نبض حکومت روستا را با انتخاب شاه در بین خود به دست می‌گیرند.
ورف‌چال با بیش از 600 سال سابقه در 80 کیلومتری دل ارتفاعات دماوند علاوه بر به‌پا داشتن آئین و رسوم، نشان از اعتقاد قلبی و دینی به پیر بزرگوار منطقه دارد زیرا در زمان قدیم مردم روستاهای اطراف لاریجان برای فصل تابستان، تأمین آب اهالی روستا، آب خوراکی احشام و زراعت دغدغه تأمین آب داشتند و هر ساله برای تأمین آب برنامه‌های خاصی در نظر می‌گرفتند.
یکی از سال‌های دور مردم منطقه برای تأمین محل مناسب برای ذخیره برف و تأمین آب در آن با مشکل برخورد کردند که در بین نظرات مختلف به سراغ پیر سالک و عارف زاهد سیدحسن ولی از اجداد سادات نیاک رفتند.
این پیر زاهد که هم‌اکنون آرامگاهش در دل روستای نیاک به مکان شاخص زیارتی برای عاشقان خاندان اهل بیت (ع) در استان‌های مختلف تبدیل شده است با مراجعه به منطقه اسک‌وش زمین‌های آن را برای حفر گودال مناسب دانست تا ذخیره‌سازی برف و تأمین آب در آن منطقه انجام شود.
این عارف فرزانه پس از حفر گودال و ذخیره‌سازی برف دعای افزایش رزق و روزی قرائت کار تا بعد از 600 سال همچنان مردم طوایف مختلف آمل و دیگر شهرهای کشور برای این اتفاق بزرگ گردهم بیایند و آئین شکرگذاری راه بیاندازند.
به گزارش فارس، طایفه اسک یکی از طوایف 11گانه شهرستان کهن آمل بوده که در گرمای طاقت‌فرسای ایام تابستان دارای آب و هوایی خنک و مطبوع است.
بزرگان، زنان و مردان روستای اسک در روزهای ابتدای سال جدید برای تعیین زمان دقیق مراسم برف‌چال نشست‌های مختلفی دارند و با مشخص شدن روز ورف‌چال با تلاش و تکاپوی فراوان به‌دنبال برگزاری بهتر آن نسبت به سال‌های گذشته هستند.
پخت نان‌های محلی، شیرینی‌های سنتی، تهیه ناهار روز ورف‌چال به‌دنبال ایفای نقش هستند و همیشه روزهای قبل آئین ورف‌چال روزهای شلوغ و پرترددی در محور مواصلاتی هراز است.
در این روز با خارج شدن همه مردان از روستا، حکومت اسک به‌دست زنان می‌افتد و آنها با انتخاب پادشاه به زن‌شاهی می‌پردازند البته اگر در این روز مردی در روستا مشاهده شد با جرایم متعدد زنان مواجه می‌شود تا دیگر دست به این تخلف نزند هر چند زنان هم حق ورود به اسک‌وش را ندارند.
مردان با صعود به ارتفاعات دماوند و جمع‌آوری برف، گلوله‌های بزرگ برفی را بر دوش خود گرفته و به گودال می‌اندازند و پس از ذخیره‌سازی مناسب برف، همه بر سر سفره نعمت الهی گرد هم آمده و با خوردن طعام، دست به شکرگذاری از نعمت‌های خداوند می‌برند.
امروزه این آئین سنتی و اصیل با استقبال پرشور از سوی مردان و زنان بخش‌های مختلف کشور برگزار می‌شود تا همه به پاس نعمت‌های بی‌پایان خداوندی دست شکر بلند کنند.
به گزارش فارس، سنت‌ها، آئین، آداب و رسوم بخش‌های مختلف کشور از گذشته تاکنون سینه به سینه منقل شده و امروزه وظیفه بزرگ ما است تا در انتقال آن به نسل‌های آینده با تمام توان بکوشیم.
ایران به واسطه بزرگداشت سنت‌ها، آداب و رسوم مختلف مهد تاریخ است و نباید گرد غفلت، فراموشی و کهنگی بر روی آنها خودنمایی کند.
-----------------------------
گزارش از قربانعلی مسافر
-----------------------------
منبع: فارس