موضوع مدیریت یکپارچه شهری از جمله مباحثی است که در برنامه سوم به آن اشاره می شود. در این برنامه حکومت های محلی را در کشور مستقر کند و بخشی از وظایف دستگاه های اجرایی را به مدیریت های شهری واگذار می کند.
به گزارش تابناک اردبیل، این لایحه به عنوان یک تحول بزرگ مدیریتی در کشور نام برده می شود لایحه ای که قرار است وظایف 23گانه را از دولت به مدیریت های شهری واگذار کند و با این اقدام هم به شکل گیری حکومت های محلی کمک کند و هم باعث کاهش هزینه ها و سبک سازی دولت شود.اگرچه کار روی لایحه درآمدهای پایدار شهرداری های کشور - قانونی که از سال 1362 بلاتکلیف مانده بود- همزمان با لایحه مدیریت شهری در کمیسیون کلانشهرهای هیأت دولت آغاز شد، اما پس از چند ماه کار، این لایحه از حالت مستقل درآمد و ذیل فصل مالی و اقتصادی لایحه مدیریت شهری مورد بررسی قرار گرفت.
اهمیت و ضروت به اجرا درآمدن قانون مدیریت شهری از آنجاست که اگر قرار باشد هر سازمان با سبک خودش در شهر كارها را انجام دهد، شهر با مشکلات زيادي روبرو خواهد شد، امری بديهي است، بر همين اساس است كه مي‌توان گفت مديریت يکپارچه شهری يکي از نيازهاي مهم براي پيشبرد اهداف در راستاي رفاه اجتماعي است که بايد به آن بسيار توجه داشت.
مديریت يکپارچه شهری ضمن برطرف كردن اين مشكل شرايط پاسخگويي بهتر و بيشتر مسوولان در برابر مردم را محقق كرده و باعث مي‌شود اهداف مورد نظر شهر به سرعت و با كمترین هدر رفت هزينه و زمان محقق شود.
مشکلات موجود در شهر به اين دليل است که نهادهاي زيادي همانند سازمان آب و فاضلاب، آموزش و پرورش، شهرداری و... در شهر فعال هستند و هر کدام به سبک خود عمل مي‌کنند و از يک نقطه واحد براي انجام کارها هماهنگ نمي‌شوند.
عدم هماهنگي ميان اين ارگان‌ها و سازمان‌ها مشکلات زيادي را به وجود مي‌آورد، مثلا در اردبیل چندین دستگاه اجرايي فعاليت دارند که براي انجام كارهاي خود بايد با شهرداری در ارتباط بوده و همکاری و تعامل مناسبي را داشته باشند در غير اين صورت در بحث خدمات‌رساني به شهروندان با مشکلاتي مواجه خواهند شد. براي همين است كه ضرورت ايجاد مديریت يکپارچه شهری براي ايجاد هماهنگي درفعاليت‌هاي اجرايي و شهری ميان ارگان حس مي‌شود.
برخی از کارشناسان، فلسفه مدیریت واحد شهری را فقط برطرف شدن ناهماهنگي‌ها، تداخل در وظايف سازمان‌هاي خدمات‌رسان، تعدد مراكز تصميم‌گيری در روستاها و شهرها و در نتيجه ايجاد نارضايتي در مردم، ضايع شدن بيت‌المال و ايجاد مشكلاتي چون ترافيك بويژه در كلانشهرها می‌دانند.
در این رابطه دکتر حمید لطف اللهیان شهردار اردبیل در این مورد جا افتادن قانون مدیریت واحد شهری در دنیا به خصوص در جوامع توسعه یافته و مزایای انکارناپذیر این قانون را یادآور و می گوید: در چارچوب این قانون تمامی اختیارات یک شهر در دست شهرداری بوده و همان طور که از نام این قانون پیداست، مدیریت واحد کل شهر بر عهده شهردار و مجموعه تحت نظارت او است که این امر به افزایش کیفیت و کمیت در خدمات ارائه شده به شهروندان منجر می‌شود.
وی با اشاره به اینکه با وجود تلاش شبانه‌روزی صورت گرفته از سوی پرسنل شهرداری‌ها در کل کشور جلب رضایت کامل شهروندان را در امور شهری شاهد نیستیم، فقدان قانون مدیریت واحد شهری در ایران را از جمله دلایلی عنوان کرد که به گفته وی به کاهش سطح رضایتمندی شهروندان از خدمات ارائه شده از سوی شهرداری‌ها منجر می‌شود.
این مسوول بر ضرورت رفع مشکلات شهر در تمامی عرصه‌های عمرانی، اقتصادی و اجتماعی به شکل کاملاً پایدار تأکید کرد و ادامه داد: اینکه شهرداری اردبیل با وجود قرار گرفتن در رتبه هم ردیف با کلانشهرها همچنان در تأمین حقوق کارکنان خود با مشکل مواجه است، نشان‌دهنده این واقعیت است که هنوز در امر توسعه شهر به نقطه پایداری نرسیده‌ایم.
شهردار اردبیل مدیریت یکپارچه شهری شامل بخش‌های مختلف و متنوعی مانند مدیریت حمل‌ونقل وترافیک، محیط‌زیست و زندگی، بازسازی بافت فرسوده شهری، مدیریت فرهنگی شهر، مدیریت آب و فاضلاب و ده‌ها موضوع دیگر در شهر دانست و ادامه داد: اميدواریم با قانونمند شدن شهر شاهد يك متولي در شهرها بوده و گامی در توسعه پایدار شهری قدم برداریم.
وی گفت: مقوله مديریت يكپارچه شهری مسووليت خيلي سنگيني است كه اگر اجرا شود مي توان گفت 70درصد مسائل شهری برطرف و کارهای مهم و عمده‌ای انجام شود.
گفتی است براساس این برنامه از تصدي‌هاي قابل واگذاری دستگاه‌هاي دولتي می‌توان به امور توسعه و عمران شهر با اولويت امور مربوط به مديریت ترافيک، راهنمايي و رانندگي، مديریت نگهداری و بهره‌برداری پارک‌هاي جنگلي و اراضي ملي و منابع طبيعي با کاربری فضاي سبز، بهسازي و بهره‌برداری بستر و حریم رودخانه‌ها و مسيل‌ها و انهار طبيعي (با رعايت مقررات فني وزارت نيرو و حفظ مالکيت دولت)، اداره اماکن گردشگری، کتابخانه‌هاي عمومي و ورزشهاي همگاني در محدوده قانوني شهرها را به شهرداری‌ها اشاره کرد.
شهرداری‌ها در بخش مديریت شهری با مشكلات زيادی مواجه شدهاند كه مجلس و دولت سعي كرده‌اند اين معضلات را رفع كنند بر اين اساس شهرداری‌ها بايد به سمت تخصصي شدن، كاهش نيروي انساني غيرمتخصص و افزايش نيروي انساني كه داراي مدارك تحصيلي مرتبط با مديریت شهری هستند، پيش روند.براي رفع مشكلات مديریت شهری در شهرداری‌ها طي دو سال اخير دولت با ارائه لوايح و مجلس با دادن طرح سعي كرده‌اند اين معضلات را مرتفع كنند.
گردش قانونی امور در شهرداری‌ها به ترتيبی طراحی شده كه وابستگی كمتری به دولت داشته و بيشتر بر اساس درآمدهايي كه به موجب قانون كسب ميكنند، اداره امور را انجام دهند. در حال حاضر براساس قوانين فعلی شهردارها مسوول وظايف و خدمات حوزه خدمات شهری هستند. خدماتي كه با تصويب لايحه در مجلس شوراي اسلامي بسياری از امور مانند كتابخانهها، درمانگاهها و مدارس و مسائلي از اين دست به شهرداری‌ها واگذار خواهد شد و حيطه وظايف شهرداری‌ها گسترش مييابد.
تكيه بر مديریت هماهنگ شهری، راهكار برنامه‌هاي توسعه‌محور
در كشورمان تلاش‌هاي گسترده‌اي براي تحقق مديریت واحد شهری شده است اما ساختار شهرداری‌ها و دولت نمي‌تواند پاسخگوي اين مطالبه باشد.نجفي اظهار كرد: در فقدان مديریت واحد شهری، تنها راهكار هدايت اصولي برنامه‌هاي توسعه‌محور، تكيه بر مديریت هماهنگ شهری است.
رفع اين ضعف، نيازمند همت فراگير مديران شهری براي تبادل راهكارهاي توسعه‌محور است. هر گونه تعلل در اين امر، موجب بروز موج‌هاي جديدي از حاشيه‌نشيني خواهد شد.
متأسفانه اوضاع به گونه‌اي است كه مي‌توان گفت قوانين چند 10 سال پيش در خصوص شهرداری‌ها، بعضاً بسيار مؤثرتر از قوانيني است كه امروز در خصوص شهرداری‌ها در مجلس طرح و تصويب مي‌شود.
شهرداری‌ها داراي ظرفيت‌هاي خاص برنامه‌ریزي و اجرا هستند كه اين ظرفيت‌ها در صورت استمرار حمايت و همدلي بخش‌هاي دولتي، خواهند توانست بروز و ظهور داشته باشند.
در برنامه ششم توسعه و بر اساس ابلاغ سیاست‌هایی از سوی مقام معظم رهبری کارگروه‌های فعالی شکل گرفته تا زمینه برای اعمال مدیریت واحد شهری با پیگیری‌هایی که در حال انجام است به انجام رسیده و مقدمات آن فراهم آید.
تاکنون در کشور مدیریت واحد و یکپارچه شهری اعمال نشده و این وظیفه و رسالت دستگاه‌هایی اجرایی به ویژه قوه مجریه است تا بتوانند زمینه اجرای این امر را با مصوبه مجلس فراهم کند.
امیدواریم به وضعیتی دست پیدا کنیم تا همه شورا باور بوده و این شوراباوری به خودباوری نیز قطعا تبدیل خواهد شد.
مدیریت یکپارچه شهری گاها متناقض و یکطرفه است
علی رغم اینکه در سال های اخیر تعریض و مسیرگشایی های جدید در شهر اردبیل به شکل قابل توجهی صورت نگرفته ،سالانه شاهد افزایش مسیر های ویژه و تک مسیره برای حل مشکل ترافیک کور مرکز شهر هستیم.
شهر اردبیل از نظر مسیرهای داخل شهری به هیچ وجه از شرایط خوبی برخوردار نیست.. مهمترین مشکل در این زمینه را می توان به عدم تعریض و مسیرگشایی در مناطق مرکزی شهر نسبت داد چرا که اردبیل از نظر وضعیت مسیرهای کمربندی در حالتی نسبتا قابل قبول قرار دارد اما بافت فرسوده و غیر مهندسی مناطق مرکزی شهرمان باعث ایجاد مشکلاتی چون ترافیک سنگین و کور و محدودیت های ترافیکی می شود.
نکته جالب در مورد مسیرهای یک طرفه در شهر اردبیل، جهت دهی به خودروها برای ورود به هسته قفل ترافیکی شهر است. برای مثال خیابان امام خمینی حد فاصل میدان شریعتی تا ایستگاه سرعین را در نظر بگیرید. اگر کسی قصد حرکت به طرف سه راه دانش از طرف این میدان را داشته باشد به دلیل مسیر ویژه بودن به ناچار وارد کوچه هلال احمر که مسیر اصلی دو بیمارستان و اورژانس شهر است شده و موجب قفل این مسیر می شود.همچنین در طرحی جدید که از اول آبان ماه اجرا شده یکی از کوچه های اصلی و موثر در تسهیل ترافیک خیابان نایبی(کوچه میرزابخشعلی) مسیر یکطرفه اعلام شده است.
مسوولین شهری باید توجه داشته باشند محدودیت آمد و شد و تبدیل خیابان دوطرفه به مسیر یک طرفه شاید در کوتاه مدت باعث رفع مشکل ترافیکی در محدوده گردد ولی باعث انتقال ترافیک به مسیرهای جانبی و احتمالا کوچه ها شده و در بلند مدت اردبیل را تبدیل به شهری با خیابان های یک طرفه خواهد کرد.
مسلما تنها راه چاره تسریع در امر تعریض مسیرهای موجود، مسیر گشایی های به جا و کارشناسی، تمرکز زدایی همه جانبه از مناطق خاص شهر، شکل گیری مدیریت یکپارچه شهری برای جلوگیری از تصمیمات متفاوت ، گاها متناقض و یکطرفه است.
البته کسی نمی تواند از نقش رشد فرهنگ استفاده از وسایط نقلیه عمومی در کنار توسعه علمی این ناوگان و نیز نقش همراهی همگانی در حل مشکلات ترافیکی و مسیرگشایی چشم پوشی کند.
مردم شهر اردبیل انتظار دارند به سرعت و با بررسی های کارشناسانه و احترام به نظرهای مردمی تمام معضل مسیرهای یک طرفه دراردبیل حل و شاهد شهری آباد با ترافیکی روان باشند.
امیدواریم با اجرای مدیریت یکپارچه شهری شاهد آبادانی بیشتر وبهتر در پایداری شهر عزیزمان دارالارشاد اردبیل باشیم.