ماهی آفانیوس گینوئیس از خانواده کپور دندان داران یا ماهی گورخری در جهان تنها منحصر به فرد آبگرم گنو است و نکته ای که این ماهی را نسبت به بقیه متمایز می کند این است که ماهی آفانیوس در آب هایی با دمای 47 تا 50 درجه زندگی می کند.
به گزارش تابناک هرمزگان، چشمه ی آبگرم گنو با درجه حرارت حدود 40 درجه سانتیگراد در 34 کیلومتری شمال بندرعباس واقع شده است؛ آبگرم گنو یکی از مناطق گردشگردی و تفریحی بندرعباس است که یکی از شاخصه های منحصر به فرد این چشمه حضور یک گونه ماهی بومی رو به انقراض به نام آفانیوس گینوئیس است که این ماهی منحصر به فرد توانسته شرایط دمایی بالای این چشمه را که برای بسیاری از گونه ها کشنده است به خوبی تحمل کند و در این اکوسیستم آبی سازگار شود. عضو هیئت علمی دانشکده ی شیلات دانشگاه هرمزگان در خصوص راز سازگاری ماهی آفانیوس در دماهای بالا به خبرنگار ایسنا گفت: علت سازگاری طولانی ماهی آفانیوس گنو این است که این ماهی یک سری ژن های مخصوص شوک حرارتی دارد که سبب می شود ماهی آفانیوس شرایط را در دمای بالا تحت کنترل خود در بیاورد.
دکتر آرش اکبرزاده افزود: طی تحقیقاتی که با همکاری پروفسورEric cleder از دپارتمان بیولوژی دانشگاه Turku فنلاند انجام شد مشخص شد که عملکرد ژن های پروتئین شوک حرارتی به خصوص ژن( heat shock protein 90 alpha) در بافت های کبد و اندام های جنسی ماهی آفانیوس گنو، ممکن است نقش کلیدی در سازگاری و بقای این ماهی در چشمه آب گرم گنو داشته باشد.
وی عنوان کرد: این کشف با به کارگیری روش های نوین مولکولی و مقایسه بین ژن ها در ماهیان آفانیوس ساکن چشمه آب گرم گنو و رودخانه های دیگر و همچنین شبیه سازی شرایط محیطی چشمه آب گرم گنو در آزمایشگاه انجام شده است.
اکبر زاده با بیان اینکه این کشف کمک می کند تا درک بهتری از چگونگی سازگاری موجودات خونسرد در اکوسیستم هایی که شرایط دمایی بالایی دارند داشته باشیم، گفت: با توجه به پدیده گرمایش زمین و امکان گرم تر شدن دمای اکوسیستم های آبی این امر کمک می کند که بتوانیم پیش بینی کنیم در آینده ماهیان و سایر آبزیان خونسرد از نظر ژنتیکی چگونه با این پدیده خود را سازگار می کنند.
عضو هیئت علمی دانشکده ی شیلات دانشگاه هرمزگان خاطرنشان کرد: با این حال برای درک بهتر چگونگی سازگاری این ماهی در شرایط پر از استرس چشمه آب گرم گنو از دیدگاه مولکولی نیاز به انجام مطالعات گسترده مولکولی با روش های نوین همچون RNA sequencing و Epigenetics است.
وی در ادامه افزود: ماهی آفانیوس گنو از جنس Aphanius و خانواده کپور ماهیان دنداندار است، چندین گونه از این جنس در اکوسیستم های آبی ایران وجود دارد که برخی از آنها گونه های بومی ایران هستند، با این حال ماهی آقانیوس گنو با نام علمی Aphanius ginaonis فقط در چشمه آب گرم گنو یافت می شود.
اکبر زاده در پایان تاکید کرد: برای جلوگیری از انقراض این ماهی باید به حفاظت از این گونه پرداخت و از تخریب زیستگاه طبیعی آن جلوگیری کرد، همچنین می توان با تکثیر مصنوعی آن اقدام به رها سازی و افزایش ذخایر این گونه ارزشمند و کمیاب کرد.
با توجه به اهمیت زیستگاه ماهی آفانیوس برای اطمینان از حفاظت زیستگاه این ماهی در برابر خطراتی که آن را تحدید می کند خبرنگار ایسنا گفت و گو انجام داده با مدیر کل سازمان حفاظت از محیط زیست هرمزگان؛ مجید وفادار در خصوص زیستگاه این آبزی به خبرنگار ایسنا گفت: به تازگی زیستگاه این ماهی در منطقه آبگرم گنو را بازسازی کردیم و خوشبختانه در این زمینه مسئله ای وجود ندارد و مواردی که زیستگاه این آبزی را به خطر می اندازد، تحت کنترل است.
مجید وفادار اظهار کرد: تنها مسئله ای که در خصوص زیستگاه ماهی آفانیوس وجود دارد این است که حق آبه زیستگاه این ماهی به خاطر وجود استخرهای آب تنی به زیستگاه ماهی آفانیوس نرسد که خوشبختانه این موضوع کنترل شده است و مسئله وجود ندارد.
وی با بیان اینکه در حال جذب اعتبارات جدید برای ساخت حوضچه های مصنوعی و گسترش زیستگاه ماهی آفانیوس گنو هستیم، گفت: با توجه به منحصر به فرد بودن این ماهی در حال مطالعه بر روی تکثیر و پرورش آن هستیم و در بحث بانک ژن ماهی آفانیوس نیز مطالعاتی انجام شده است.
به گزارش ایسنا: موضوعی که می توان به آن اشاره کرد این است که با تکثیر و حفاظت صحیح از این ماهی نادر می توان از آن استفاده های تجاری کرد کاری که در بسیاری از نقاط جهان انجام می شود نباید مسئولان تنها یک دید تک بعدی و بومی- منطقه ای نسبت به این مسائل داشته باشند.