گویی باورمان نمی‌شود که می‌توان با این مشکل بزرگ مقابله کرد که اگر این گونه بود، سراغ اختراع دوباره چرخ نمی‌رفتیم و ایده های عجیب و خنده داری مثل آب پاشی هوا یا طرح نصب چند جت فن برای دور کردن آلودگی از آسمان شهر را مطرح یا اجرا نمی‌کردیم.
هرچند
آلودگی هوا معضلی جهانی است و از کشورهای پیشرفته و ثروتمند اروپایی تا
کشورهای فقیر آفریقایی با آن روبه رو هستند، تجربیات بشر نشان داده که
میشود با آن مقابله کرد؛ تجربیاتی که اگر در کشورهای فوق پیش رفته به ثبت
رسیده بود، شاید تکرارشان در کشورمان را غیر ممکن بخوانیم، ولی این گونه
نیست.به گزارش «تابناک»، برای آنها که درباره آلودگی هوا مطالعه کرده و درباره راه های مقابله با آن آگاهی ـ ولو اندک ـ دارند، «مکزیکوسیتی» نامی آشناست؛ پایتخت کشور مکزیک در آمریکای شمالی که اوضاع اقتصادی‌شان هیچ شباهتی به همسایگان شمالی شان ندارد، اما توانسته‌اند کاری مثال زدنی کرده و شاخص ترین الگوی مقابله با آلودگی هوا لقب گیرند.
موفقیت وارثان آزتک ها اینقدر چشمگیر بوده که حتی آمریکایی ها را مجاب به اندیشیدن تدابیری مشابه برای فرار از بحران آلودگی هوا کرده است؛ اتفاقی که در دیگر کشورها هم بارها رخ داده و حتی می‌توان گفت، «باورپذیری مقابله با آلودگی هوا» مرهون آن است، وگرنه چه بسا پاک شدن هوای شهرهایی مثل تهران را افسانه تلقی می‌کردیم.
البته شرایط کشورمان در حال حاضر فرقی با این نگاه ندارد که اگر داشت، هنوز برای فرار از آلودگی هوا منتظر بارش باران و وزش باد نبودیم و یا از آن بدتر، ایده های عجیب و خنده داری مثل آب پاشی هوا یا طرح نصب چند جت فن برای دور کردن آلودگی از آسمان شهر را مطرح یا اجرا نمی‌کردیم. گویی باورمان شده که با راه های معمولی نمی‌توان به جنگ آلودگی هوا رفت و تنها راه خروج از این بحران بزرگ، طرح های خارق العاده و عجیب است.
اوضاع زمانی بدتر میشود که می‌بینیم مسئولان فعلی به کل ایده دادن و ایده پروری در این زمینه را هم کنار گذاشته‌اند و بهبود وضعیت سوخت، همه دلخوشی ساکنان شهرهای آلوده در سال های اخیر بوده است، که البته تا حدودی هم جواب داده، ولی خاکستری شدن آسمان تهران و برخی شهرها در هفته های اخیر ثابت کرد که نمی‌توان بیش از این روی آن حساب کرد.
پس چه باید کرد؟
این پرسش ما را به بررسی تجربه کشورهای موفق در این زمینه وادار می‌کند و اینجاست که به نام «مکزیکوسیتی» برمی‌خوریم؛ الگویی مشهور که مسئولان همه شهرهای آلوده جهان برای وعده دادن روزهایی با آسمان آبی، از آن یاد می‌کنند؛ چه شهردار تهران باشند و چه شهردار توکیو، زیرا تجربه تبدیل شهری با اوضاع فرابحرانی در زمینه آلودگی هوا به شهری پاک در آنجا رقم خورده است.
آن گونه که آمار و ارقام ثبت شده در مکزیکوسیتی نشان می‌دهد، شهروندان این شهر خیلی وقت است، تجربه نفس کشیدن در هوای سالم (محدوده 50 تا 100) به مدت 8 روز در سال 1999 میلادی را به آرشیو خاطرات خود سپرده‌اند، چون مدت هاست به سادگی می‌توانند از هرگوشه شهر به کوه های آتش فشانی پیرامونشان بنگرند و از تنفس هوای پاک لذت ببرند؛ آن هم با ثبت آمار خیره کننده 237 روز هوای پاک در سال 2012.
مقایسه این دو عدد کافی است تا دریابیم چه تجربه موفقی در این شهر رقم خورده و از وقوع چه فاجعه انسانی در آن کشور جلوگیریشده، زیرا با تداوم شرایط قبلی، احتمالا بسیاری از اهالی مکزیکوسیتی جان می‌باختند یا دست به گریبان دردهایی می‌شدند که دوست نداشتند عمرشان تا به امروز ادامه داشته باشد!
عکس یادگاری از آلودگی مکزیکوسیتی
البته این راهکارها هر کدام طول و تفصیل و جزئیات خود را دارد و قطعا انجامشان بی چالش هم نبوده است ولی مگر میشود چالش نکرد و حواشی را به جان نخرید و وضعیت بحران را به اوضاع مطلوب رساند؟ قطعا این گونه نیست و مکزیکی ها برای خلق الگوی بی نظیرشان، تلاش فراوانی کرده‌اند. اینقدر که می‌توان به طرح ممنوعیت تردد با وسایل شخصی برای یک روز در هفته در این شهر اشاره کرد و تداوم اجرای آن تا به امروز را نتیجه همراهی ساکنان این شهر با مسئولان خواند.
ماجرا هنگامی جالب تر میشود که بدانیم شروع این تحول، با الگوگیری مسئولان شهری مکزیکوسیتی از اتوبوسرانی سریع در پایتخت کلمبیا و راه اندازی «متروباس» در این شهر بوده است که به طرح های دیگری مانند خروج صنایع از شهر گره خورده و سلسه طرح های دیگر به آن پیوست شده تا در نهایت اتفاقی رقم بخورد که مورد خواست عموم مکزیکی ها بوده است. با یادآوری این نکته که در این شهر پیشتر هم طرح های مقابله با آلودگی هوا به اجرا درآمده و البته شکست خورده بود، ولی این شکست نتوانست در عزم مسئولان مکزیکی خللی وارد کند.
با این حساب، عجیب نیست که می‌بینیم شهر تهران تجربه مکزیکوسیتی را الگوی مناسبی برای خروج تهران از وضع کنونی می‌خوانند؛ الگویی که به نوعی اجرای آن در کلان شهری مانند تهران واجب تر از مکزیکوسیتی هم به نظر می‌رسد، چون از یک سو می‌دانیم در پایتخت کشورمان جمعیت بیشتری ساکن هستند و از سوی دیگر شاهد تکثیر مشکلات تهران در دیگر کلانشهرهای کشورمان هستیم؛ همان شهرهایی که هرچقدر مسئولان شهری شان برای متفاوت نشان دادنشان با پایتخت می‌کوشند، باز ثابت میشود تحت تأثیر پایتخت دود گرفته و بی روح هستند که اگر این گونه نبود، در آلودگی هوا صف خود را جدا می‌کردند و راهی برای فرار از آن آغاز کرده بودند!
