رویدادهای خواندنی
به گزارش تابناک گیلان، امروز 17 اسفند برابر با 8 مارس تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
965 - قتل «المتنبّي» شاعر بزرگ و انقلابي عرب
هشتم مارس سال 965 ميلادي (17 اسفند) المتنبّي (ابو طيب احمد بن حسين) شاعر بزرگ عرب در راه بازگشت از سفر شيراز و ديدار امير عضدالدوله ديلمي به بغداد، در نزديكي اين شهر گرفتار راهزنان شد و به دست آنان به قتل رسيد. وي هنگام مرگ 50 ساله بود.
المتنبّي
المتنبّي که در دوران معاصر از اشعارش درکتابهای درسی دانشگاهی رشته ادبیات وسیعا نقل شده است در كوفه به دنيا آمده بود و در جواني از انقلابيون قرمطي (عمدتا شیعه) بود. وي در شام (سوريه بزرگتر) تحصيل كرده بود، ولي علاقه داشت كه ميان اعراب بدوي زندگي كند. در جريان همفكري با انقلابيون قرمطي دستگير و دو سال در زندان بود و گفتن شعر را از زندان آغاز كرد. (براي اطلاع از انديشه و كارهاي قرمطيان به تاريخ طبري رجوع شود).
پس از آزادي از زندان در شام ماند و چون در طنزهايش حاكم دمشق را هجو كرده بود از ترس او به قاهره گريخت و بعدا از آنجا به بغداد رفت. وي علاوه بر قصيده كه سبك شاعران عرب بود غزل هم گفته است كه بدعتي در شعر عرب بشمار مي رود. مولف تاريخ ادبيات جهان از المتنبي به عنوان بزرگترين شاعر كلاسيك عرب نام برده است. ديوان اشعار المتنبي از كتب معروف نظم عربي است.
1010 - حکیم ابوالقاسم فردوسی سرودن شاهنامه خود را که بیش از سی سال به طول انجامید، به اتمام رساند.
1402 - ايلدرم بايزيد در قفس امير تيمور مرد
ايلدرم بايزيد يکم سلطان عثماني كه در جنگ آنكارا در ژوئيه 1402 ميلادي به اسارت اميرتيمور گوركان در آمده بود و تيمور او را در قفس آهنين قرار داده و همانند طوطي همه جا با خود مي برد هشتم مارس 1403 ميلادي در 42 سالگي درگذشت. وي پس از درگذشت پدرش مراد اول سلطان عثماني شده بود.
بايزيد در طول حكومت خود سالونيك را در يونان تصرف كرد ، بلغارها را شكست داد و هشت سال قسطنطنيه (استانبول) را در محاصره داشت، ولي موفق به تصرف آن نشد.
امير تيمور احتمالا قصد جنگ با بايزيد را نداشت. تيمور هنگامي كه در شام (سوريه) سرگرم تاخت و تاز بود براي بايزيد نامه اي فرستاده بود كه بايزيد پاسخي بي ادبانه و سراسر افترا به تيمور نوشته بود و همين امر باعث حمله تيمور به قلمرو او شد و با اين كه نيروهاي تيمور از نظر شمار به مراتب كمتر از نظاميان بايزيد بودند پيروز شدند و بايزيد اسير شد. تيمور به خاطر اهانتي كه در نامه به او كرده بود بايزيد را در قفس آهنين قرار داد و به مجلس بزم خود آورد و زن او را وادار كرد كه در جمع مهمانان برقصد. بايزيد از آن قفس آزاد نشد تا درگذشت. عثماني ها تركمان و تيموريان تاتار (مغول تبار) بودند.
1782 - قتل عام سرخپوستان مسیحی شده در اهايو
هشتم مارس سالروز قتل عام زننده گروهی از سرخپوستان اهایو به دست میلیشیای پنسیلوی نیای آمریکا به فرماندهی سرهنگ دیوید ویلیامسون در سال 1782 (دوران انقلاب استقلال) است. این بومیان از قبیله Lenape بتازگی به دست میسیون موراویان مسیحی شده بودند، مسلح نبودند و سرگرم زراعت بودند که دستگیر شدند. میلیشیای پنسیلوی نیا به انتقام همراهی قبیله دیگری از سرخپوستان با نیروهای انگلیسی در سرکوب انقلاب استقلال، در روستای «Gnadenhutten» اهایو 28 مرد، 29 زن و 39 کودک لنایی را دستگیر و به درخت بستند و پس از وارد آوردن ضربه پتک به سر آنان پوست جمجمه هایشان را کندند. قبیله لناپ که پیش از مهاجرت اروپاییان، در ساحل شرقی آمریکا (ایالت دلور ) زندگی می کرد پس از ازدست دادن کیلومتر به کیلومتر اراضی آباء اجدادی در طول نزدیک به دو قرن، با ادامه مقاومت تا اهایو (حدود هشتصد کیلومتر) عقب رانده شده بود.
1285 - شورش اصفهاني ها بر ضد ظل السلطان
در اين روز دراسفند ماه 1285 مردم اصفهان كه از دير زمان بر ضد ظل السلطان والي اين خطه شورش كرده بودند در تلگرافخانه شهر متحصن شدند و اعلام كردند كه تا محمد علي شاه قاجار پاسخ تلگرام آنان را ندهد و ظل سلطان ( مسعود ميرزا ) را عزل نكند تلگرافخانه را ترك نخواهند كرد. اصفهاني ها ظل سلطان را متهم به ظلم و تعدي و رفتار استبدادي كرده بودند.
شورش اصفهاني ها از 16 اسفند ماه شدت يافته بود. محمد علي شاه كه سرگرم تعيين وليعهد و بر گزاري مراسم مربوط بود دادن پاسخ به تلگرام اصفهاني ها را به تاخير انداخته بود . اين تعلل باعث شد گروهي از اصفهاني ها كه به ستوه آمده بودند در كنسولگري انگلستان در آن شهر متحصن شوند . در آن زمان تحصن در سفارتخانه انگلستان در تهران و كنسولگري هاي اين كشور در شهرها تشويق مي شد تا وسيله مداخله هرچه بيشتر انگليسي ها فراهم شود ، مقامات بالاي كشور بيشتر بترسند . از زمان امضاي قرارداد سال 1907 سن پترز بورگ ( تقسيم ايران به مناطق نفوذ ميان روسيه و انگلستان) كار تحصن تشويق بيشتري مي شد و مردم بي خبر ازسياست ، فريب مي خوردند كه اقدام آنان مغاير منافع وطن بود.
مسعود ميرزا ظل السلطان
سرانجام 25 اسفندماه محمد علي شاه ظل سلطان را از حكومت اصفهان برداشت و بعدا اورا حاكم فارس كرد و شورش اصفهاني ها پايان يافت.
1295 - تأسيس حزب دموكرات تبريز توسط محمد خياباني
در زمان شيخ محمد خياباني، اوضاع جهان اسلام و بالاخص ايران به خاطر دخالتهاي بيگانگان از جمله روسيه، انگليس و آلمان بسيار آشفته و تأسفانگيز بود. در اين حال، شيخ محمد خياباني، روحاني دلاور و آذربايجاني براي قطع ايادي استعمار و مبارزه با بيگانگان و ستمكاران داخلي، در هفدهم اسفند 1295ش برابر با 14 جماديالاول 1335ق حزب دموكرات تبريز را به وجود آورد. خياباني، سازمان سياسي خود را دموكرات ملي، و آذربايجان را آزادستان ناميد. با وجود اينكه قيام خياباني، شورويها را به وسوسه انداخته بود، ولي طولي نكشيد كه دريافتند رهبر نهضت نه تنها روي خوش به آنها نشان نميدهد بلكه نسبت به پياده شدن قواي شوروي در بندر انزلي سخت معترض است. شيخ محمد خياباني در حالي دست به اين اقدام زد كه مردم به خاطر فروپاشي حكومت تزاري روس، غرق شادي بودند و خروج نظاميان روسيه از تبريز را آرزو ميكردند. خياباني در اين هنگام دوستان آزاديخواه و مبارز خود را كه اغلب دموكرات ناميده ميشدند گرد آورد و كميتهاي تشكيل داد و درباره وضع پيش آمده، به تصميمگيري و سياستگذاري پرداخت. شيخ محمد خياباني، نمايندگان فرقه دموكرات و ديگر آزاديخواهان را از سراسر آذربايجان به تبريز دعوت كرد و تشكيلات فرقه دموكرات كه از پنج سال قبل تعطيل شده بود، دوباره تاسيس شد.
شیخ محمد خیابانی
1336 - محمدرضا شاه، ثریا را بخاطر بچه دار نشدن طلاق داد
در پي جلسه مشورتي 27 بهمن ماه 1336 و جلسات دهم، هفدهم و نوزدهم اسفند اين سال مركب از شاه و تني چند از رجال وقت و يك بزرگ از ايل بختياري تصميم به طلاق ثريا اسفندياري بختياري دومين زن شاه گرفته شد و اعلاميه مربوط صادر گرديد كه در آن دليل طلاق، فرزنددار نشدن ثريا و نياز به وليعهد براي شاه ذكر شده بود.
ثريا از مدتها پيش از آن نزد مادر آلماني خود در این کشور بسر مي بُرد. طلاق در تهران انجام گرفت و اسناد مربوط در نيمه فروردين 1337 در آلمان به ثريا ابلاغ شد و وي 42 سال بقيه عمر خود را بدون شوهر زندگي كرد تا اینکه در پاريس درگذشت.
پس از انجام طلاق طولی نکشید که شاه با فرح دیبا که قبلا یک دانشجوی ایرانی مدارس عالی فرانسه بود ازدواج کرد. شاه پیش از ازدواج با ثریا، بانوی قبلی خود ـ فوزيه، شاهزاده خانم مصري و مادر دختر بزرگش شهناز را طلاق گفته بود. فوزيه نيز به همان صورت از تهران به قاهره بازگشته بود و در آنجا ماندگار شده بود. علت طلاق او «ناسازگاري هواي تهران!» بيان شده بود.
ثریا اسفندیاری
مطبوعات اروپا در مارس 1958 (اسفند ماه 1336 و فروردين 1337) ـ از ظن خود ـ درباره طلاق غیابی ثریا و اینکه قبلا رضایت وی به طلاق جلب نشده بود مطالب متعدد انتشار داده بودند که یک مقام ایرانی وقت در پاسخ، آنهارا بی اطلاع از قوانین ملی و مذهبی کشورها خوانده و گفته بود که یک زن با اطلاع از قوانین و رسوم و فرهنگ کشور خود قرارداد نکاح را امضا می کند و اگر اين قوانين مذهبي و ملي را قبول نداشته باشد، در قلمرو اين ضوابط اجبار به ازدواج ندارد. زن و مرد در هرکشور، عالما و عامدا قرارداد نکاح را با حضور عاقد و شهود امضا می کنند و در نتیجه اجباری در کار نیست و اگر شرایط و مقررات حاکم بر قرارداد نکاح را قبول نداشته باشند می توانند آن قرارداد را امضاء نکنند و .... به علاوه، در ایران همانند کشورهای اسلامی دیگر برای بانوان «مهر» قرارداده شده و واجب النفقه هستند و تاکنون مشاهده نشده است که یک مرد گفته باشد پرداخت مهر (تعهد دادن مالی از آن خود به زن که قابل تبدیل به پول باشد و «زن» قبلا مبلغ آن را تعیین و پیشنهاد می کند تا به زوجیت آن مرد درآید و اين بدهي «حال» است و نیز نفقه کامل (که این دو به آن صورت در کشورهای مسیحی و ... وجود ندارد) تبعیضی نسبت به هر شوهر است و استدلال هاي ديگر. نفقه کامل (طبق قانون ایران) این است که مرد طبق شئونات خانوادگی زن و حتی اگر در آن فامیل گسترده، داشتن کلفت و نوکر و شوفور مرسوم باشد باید آنها را تامین کند و عجز و خودداری از تامین آن به زوجه اي که تمکين از شوهر کند به صدور حکم طلاق و نیز مجازات حبس برای مرد منجر می شود و اینها امتیاز زن در ایران و جهان اسلام است. در مذهب کاتولیک هم طلاق عملی ممنوعه است و در یک کشور پیرو این ضوابط مذهبی، زن و مرد پس از ازدواج که کشیش مربوط در برابر جمع آنان را برای همه عمر زن و شوهر اعلام می دارد بعدا منطقا نباید بگویند که زندانی مادام العمر یکدیگر شده اند. در قرآن مجيد که قانون اساسي اسلام و کلام خداوند است، طلاق از ايقاعات و در دست شوهر قرار داده شده است، البته طبق شرايطي هم زوجه مي تواند درخواست طلاق کند.
اين مقام ايراني همچنين اصل و ترجمه آيات مربوط در قرآن و نيز دستخط چند روحاني بزرگ ايراني، عراقي، پاکستاني و ... را به مطبوعات اروپايي داده بود تا اطمينان يابند که امر طلاق در دنياي اسلام در دست شوهر و يک ايقاع (يکجانبه) است و هشدار داده بود که در مسائل ديني بدون مشورت با آگاهان، مطلب ننويسند و مخاطبان را گمراه نکنند.
1342 - استعفاي اسداللَّه علم از نخست وزيري و انتخاب حسنعلي منصور به اين مقام
امير اسداللَّه علم كه پس از توافق آمريكا و شاه ايران در 28 تيرماه 1341 به نخستوزيري رسيده بود، سرانجام پس از بيست ماه صدارت به اراده شاه و بدون اعتنا به قوه مقننه استعفا كرد و جاي خود را به حسنعلي منصور داد.
امير اسداللَّه علم
اين استعفا و سپس انتصاب منصور، از نظر سرعت عمل در مشروطيت ايران بيسابقه بوده است زيرا در همان روز كه علم از كار بر كنار شد، منصور به اين مقام انتخاب گرديد و او كه از ماهها قبل مهياي اين منصب بود، در همان روز، وزراي خود را معرفي كرد. از نظر ملت ايران دوران حكومت اسداللَّه علم، يكي از تاريكترين ايام در روزگار سياه سلطنت محمدرضا پهلوي است. برگزاري رفراندوم فرمايشي شاه و ملت، حمله به مدرسه فيضيه و بالاخره قيام خونين پانزدهم خرداد 42، از جمله وقايع مهم اين دوران ميباشند. پس از علم، منصور كه مورد حمايت انگليس و آمريكا بود، بر سر كار آمد و شاه بار ديگر خوش خدمتي خود را به اربابانش نشان داد. منصور نيز طي دوران صدارتش، زمينههاي قانون ننگين كاپيتولاسيون را فراهم آورد و پس از اعتراض امام خميني(ره) به اين مصوبه، آن حضرت را به تركيه تبعيد نمود. سرانجام حسنعلي منصور در بهمن سال بعد، توسط جوانان مؤمن هيئت مؤتلفه اسلامي اعدام انقلابي شد و بر كارنامه ننگين او، مهر ابطال خورد.
حسنعلي منصور
مناسبت ها
روز جهاني زن
روز جهانی زنان که در گذشته روز جهانی زنان کارگر نامیده می‌شد بزرگداشتی است که هر ساله در روز ۸ مارس برگزار می‌شود. این روز، روز بزرگِ برپایی جشن‌هایی برای زنان در کل جهان است. بسته به مناطق مختلف، تمرکز جشن روی بزرگداشت، قدردانی، ارائهٔ عشق به زن و برگزاری جشنی برای دستاوردهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی زنان است.
این روز در ابتدا به عنوان یک رویداد سیاسی سوسیالیستی در بین احزاب سوسیال آمریکا٬ آلمان و اروپای شرقی آغاز شد، اما بعدها در فرهنگ بسیاری از کشورها آمیخته شد. روز جهانی زنان در برخی از مناطق رنگ و بوی سیاسی خود را از دست داده و تبدیل به مناسبتی برای مردان شده تا عشق خود را به زنان بیان کنند و آمیزه‌ای از روز مادر و روز ولنتاین شده است. با این حال در مناطقی دیگر، اصل سیاسی و زمینه حقوق بشری که توسط سازمان ملل متحد تعیین شده، با قدرت اجرا می‌شود و آگاهی سیاسی و اجتماعیِ امیدوار کننده‌ای از مبارزات زنان در سراسر جهان به ارمغان می‌آورد. سازمان ملل هم از سال ۱۹۷۷ این روز را به عنوان «روز حقوق زنان و صلح بین‌المللی» به رسمیت می‌شناسد.
گیاه حساس (یا حساسه یا درخت گل ابریشم)، نمادی از جشن روز زن در کشورهای ایتالیا و روسیه است.همچنین گل میموزا یکی از نمادهای این روز است.
زادروز ها:
450 - زادروز ابوحامد امام محمد غزالي، دانشمند شهير و فيلسوف نامي ايران
امام محمد غزالي
۱۳۲۶ - زادروز مجید انتظامی، آهنگ‌ساز و نوازنده ابوا ایرانی.
۱۸۷۹ - زادروز اوتو هان دانشمند آلمانی برنده جایزه نوبل.
اوتو هان
درگذشت:
1371 - درگذشت احمد عبادي استاد معاصر موسيقي ايراني
291 - درگذشت ثَعْلَب نحوي و لغت شناس شهير عرب
احمد عبادي
1889 - درگذشت جان اريكسون مهندس و مخترع سوئدي
۱۳۶۸ - حسین قوامی مشهور به فاخته، از نخستین خوانندگان دوره جدید موسیقی ایرانی
حسین قوامی
رویداد ها:
965 - قتل «المتنبّي» شاعر بزرگ و انقلابي عرب
هشتم مارس سال 965 ميلادي (17 اسفند) المتنبّي (ابو طيب احمد بن حسين) شاعر بزرگ عرب در راه بازگشت از سفر شيراز و ديدار امير عضدالدوله ديلمي به بغداد، در نزديكي اين شهر گرفتار راهزنان شد و به دست آنان به قتل رسيد. وي هنگام مرگ 50 ساله بود.
المتنبّي
المتنبّي که در دوران معاصر از اشعارش درکتابهای درسی دانشگاهی رشته ادبیات وسیعا نقل شده است در كوفه به دنيا آمده بود و در جواني از انقلابيون قرمطي (عمدتا شیعه) بود. وي در شام (سوريه بزرگتر) تحصيل كرده بود، ولي علاقه داشت كه ميان اعراب بدوي زندگي كند. در جريان همفكري با انقلابيون قرمطي دستگير و دو سال در زندان بود و گفتن شعر را از زندان آغاز كرد. (براي اطلاع از انديشه و كارهاي قرمطيان به تاريخ طبري رجوع شود).
پس از آزادي از زندان در شام ماند و چون در طنزهايش حاكم دمشق را هجو كرده بود از ترس او به قاهره گريخت و بعدا از آنجا به بغداد رفت. وي علاوه بر قصيده كه سبك شاعران عرب بود غزل هم گفته است كه بدعتي در شعر عرب بشمار مي رود. مولف تاريخ ادبيات جهان از المتنبي به عنوان بزرگترين شاعر كلاسيك عرب نام برده است. ديوان اشعار المتنبي از كتب معروف نظم عربي است.
1010 - حکیم ابوالقاسم فردوسی سرودن شاهنامه خود را که بیش از سی سال به طول انجامید، به اتمام رساند.
1402 - ايلدرم بايزيد در قفس امير تيمور مرد
ايلدرم بايزيد يکم سلطان عثماني كه در جنگ آنكارا در ژوئيه 1402 ميلادي به اسارت اميرتيمور گوركان در آمده بود و تيمور او را در قفس آهنين قرار داده و همانند طوطي همه جا با خود مي برد هشتم مارس 1403 ميلادي در 42 سالگي درگذشت. وي پس از درگذشت پدرش مراد اول سلطان عثماني شده بود.
بايزيد در طول حكومت خود سالونيك را در يونان تصرف كرد ، بلغارها را شكست داد و هشت سال قسطنطنيه (استانبول) را در محاصره داشت، ولي موفق به تصرف آن نشد.
امير تيمور احتمالا قصد جنگ با بايزيد را نداشت. تيمور هنگامي كه در شام (سوريه) سرگرم تاخت و تاز بود براي بايزيد نامه اي فرستاده بود كه بايزيد پاسخي بي ادبانه و سراسر افترا به تيمور نوشته بود و همين امر باعث حمله تيمور به قلمرو او شد و با اين كه نيروهاي تيمور از نظر شمار به مراتب كمتر از نظاميان بايزيد بودند پيروز شدند و بايزيد اسير شد. تيمور به خاطر اهانتي كه در نامه به او كرده بود بايزيد را در قفس آهنين قرار داد و به مجلس بزم خود آورد و زن او را وادار كرد كه در جمع مهمانان برقصد. بايزيد از آن قفس آزاد نشد تا درگذشت. عثماني ها تركمان و تيموريان تاتار (مغول تبار) بودند.
1782 - قتل عام سرخپوستان مسیحی شده در اهايو
هشتم مارس سالروز قتل عام زننده گروهی از سرخپوستان اهایو به دست میلیشیای پنسیلوی نیای آمریکا به فرماندهی سرهنگ دیوید ویلیامسون در سال 1782 (دوران انقلاب استقلال) است. این بومیان از قبیله Lenape بتازگی به دست میسیون موراویان مسیحی شده بودند، مسلح نبودند و سرگرم زراعت بودند که دستگیر شدند. میلیشیای پنسیلوی نیا به انتقام همراهی قبیله دیگری از سرخپوستان با نیروهای انگلیسی در سرکوب انقلاب استقلال، در روستای «Gnadenhutten» اهایو 28 مرد، 29 زن و 39 کودک لنایی را دستگیر و به درخت بستند و پس از وارد آوردن ضربه پتک به سر آنان پوست جمجمه هایشان را کندند. قبیله لناپ که پیش از مهاجرت اروپاییان، در ساحل شرقی آمریکا (ایالت دلور ) زندگی می کرد پس از ازدست دادن کیلومتر به کیلومتر اراضی آباء اجدادی در طول نزدیک به دو قرن، با ادامه مقاومت تا اهایو (حدود هشتصد کیلومتر) عقب رانده شده بود.
1285 - شورش اصفهاني ها بر ضد ظل السلطان
در اين روز دراسفند ماه 1285 مردم اصفهان كه از دير زمان بر ضد ظل السلطان والي اين خطه شورش كرده بودند در تلگرافخانه شهر متحصن شدند و اعلام كردند كه تا محمد علي شاه قاجار پاسخ تلگرام آنان را ندهد و ظل سلطان ( مسعود ميرزا ) را عزل نكند تلگرافخانه را ترك نخواهند كرد. اصفهاني ها ظل سلطان را متهم به ظلم و تعدي و رفتار استبدادي كرده بودند.
شورش اصفهاني ها از 16 اسفند ماه شدت يافته بود. محمد علي شاه كه سرگرم تعيين وليعهد و بر گزاري مراسم مربوط بود دادن پاسخ به تلگرام اصفهاني ها را به تاخير انداخته بود . اين تعلل باعث شد گروهي از اصفهاني ها كه به ستوه آمده بودند در كنسولگري انگلستان در آن شهر متحصن شوند . در آن زمان تحصن در سفارتخانه انگلستان در تهران و كنسولگري هاي اين كشور در شهرها تشويق مي شد تا وسيله مداخله هرچه بيشتر انگليسي ها فراهم شود ، مقامات بالاي كشور بيشتر بترسند . از زمان امضاي قرارداد سال 1907 سن پترز بورگ ( تقسيم ايران به مناطق نفوذ ميان روسيه و انگلستان) كار تحصن تشويق بيشتري مي شد و مردم بي خبر ازسياست ، فريب مي خوردند كه اقدام آنان مغاير منافع وطن بود.
مسعود ميرزا ظل السلطان
سرانجام 25 اسفندماه محمد علي شاه ظل سلطان را از حكومت اصفهان برداشت و بعدا اورا حاكم فارس كرد و شورش اصفهاني ها پايان يافت.
1295 - تأسيس حزب دموكرات تبريز توسط محمد خياباني
در زمان شيخ محمد خياباني، اوضاع جهان اسلام و بالاخص ايران به خاطر دخالتهاي بيگانگان از جمله روسيه، انگليس و آلمان بسيار آشفته و تأسفانگيز بود. در اين حال، شيخ محمد خياباني، روحاني دلاور و آذربايجاني براي قطع ايادي استعمار و مبارزه با بيگانگان و ستمكاران داخلي، در هفدهم اسفند 1295ش برابر با 14 جماديالاول 1335ق حزب دموكرات تبريز را به وجود آورد. خياباني، سازمان سياسي خود را دموكرات ملي، و آذربايجان را آزادستان ناميد. با وجود اينكه قيام خياباني، شورويها را به وسوسه انداخته بود، ولي طولي نكشيد كه دريافتند رهبر نهضت نه تنها روي خوش به آنها نشان نميدهد بلكه نسبت به پياده شدن قواي شوروي در بندر انزلي سخت معترض است. شيخ محمد خياباني در حالي دست به اين اقدام زد كه مردم به خاطر فروپاشي حكومت تزاري روس، غرق شادي بودند و خروج نظاميان روسيه از تبريز را آرزو ميكردند. خياباني در اين هنگام دوستان آزاديخواه و مبارز خود را كه اغلب دموكرات ناميده ميشدند گرد آورد و كميتهاي تشكيل داد و درباره وضع پيش آمده، به تصميمگيري و سياستگذاري پرداخت. شيخ محمد خياباني، نمايندگان فرقه دموكرات و ديگر آزاديخواهان را از سراسر آذربايجان به تبريز دعوت كرد و تشكيلات فرقه دموكرات كه از پنج سال قبل تعطيل شده بود، دوباره تاسيس شد.
شیخ محمد خیابانی
1336 - محمدرضا شاه، ثریا را بخاطر بچه دار نشدن طلاق داد
در پي جلسه مشورتي 27 بهمن ماه 1336 و جلسات دهم، هفدهم و نوزدهم اسفند اين سال مركب از شاه و تني چند از رجال وقت و يك بزرگ از ايل بختياري تصميم به طلاق ثريا اسفندياري بختياري دومين زن شاه گرفته شد و اعلاميه مربوط صادر گرديد كه در آن دليل طلاق، فرزنددار نشدن ثريا و نياز به وليعهد براي شاه ذكر شده بود.
ثريا از مدتها پيش از آن نزد مادر آلماني خود در این کشور بسر مي بُرد. طلاق در تهران انجام گرفت و اسناد مربوط در نيمه فروردين 1337 در آلمان به ثريا ابلاغ شد و وي 42 سال بقيه عمر خود را بدون شوهر زندگي كرد تا اینکه در پاريس درگذشت.
پس از انجام طلاق طولی نکشید که شاه با فرح دیبا که قبلا یک دانشجوی ایرانی مدارس عالی فرانسه بود ازدواج کرد. شاه پیش از ازدواج با ثریا، بانوی قبلی خود ـ فوزيه، شاهزاده خانم مصري و مادر دختر بزرگش شهناز را طلاق گفته بود. فوزيه نيز به همان صورت از تهران به قاهره بازگشته بود و در آنجا ماندگار شده بود. علت طلاق او «ناسازگاري هواي تهران!» بيان شده بود.
ثریا اسفندیاری
مطبوعات اروپا در مارس 1958 (اسفند ماه 1336 و فروردين 1337) ـ از ظن خود ـ درباره طلاق غیابی ثریا و اینکه قبلا رضایت وی به طلاق جلب نشده بود مطالب متعدد انتشار داده بودند که یک مقام ایرانی وقت در پاسخ، آنهارا بی اطلاع از قوانین ملی و مذهبی کشورها خوانده و گفته بود که یک زن با اطلاع از قوانین و رسوم و فرهنگ کشور خود قرارداد نکاح را امضا می کند و اگر اين قوانين مذهبي و ملي را قبول نداشته باشد، در قلمرو اين ضوابط اجبار به ازدواج ندارد. زن و مرد در هرکشور، عالما و عامدا قرارداد نکاح را با حضور عاقد و شهود امضا می کنند و در نتیجه اجباری در کار نیست و اگر شرایط و مقررات حاکم بر قرارداد نکاح را قبول نداشته باشند می توانند آن قرارداد را امضاء نکنند و .... به علاوه، در ایران همانند کشورهای اسلامی دیگر برای بانوان «مهر» قرارداده شده و واجب النفقه هستند و تاکنون مشاهده نشده است که یک مرد گفته باشد پرداخت مهر (تعهد دادن مالی از آن خود به زن که قابل تبدیل به پول باشد و «زن» قبلا مبلغ آن را تعیین و پیشنهاد می کند تا به زوجیت آن مرد درآید و اين بدهي «حال» است و نیز نفقه کامل (که این دو به آن صورت در کشورهای مسیحی و ... وجود ندارد) تبعیضی نسبت به هر شوهر است و استدلال هاي ديگر. نفقه کامل (طبق قانون ایران) این است که مرد طبق شئونات خانوادگی زن و حتی اگر در آن فامیل گسترده، داشتن کلفت و نوکر و شوفور مرسوم باشد باید آنها را تامین کند و عجز و خودداری از تامین آن به زوجه اي که تمکين از شوهر کند به صدور حکم طلاق و نیز مجازات حبس برای مرد منجر می شود و اینها امتیاز زن در ایران و جهان اسلام است. در مذهب کاتولیک هم طلاق عملی ممنوعه است و در یک کشور پیرو این ضوابط مذهبی، زن و مرد پس از ازدواج که کشیش مربوط در برابر جمع آنان را برای همه عمر زن و شوهر اعلام می دارد بعدا منطقا نباید بگویند که زندانی مادام العمر یکدیگر شده اند. در قرآن مجيد که قانون اساسي اسلام و کلام خداوند است، طلاق از ايقاعات و در دست شوهر قرار داده شده است، البته طبق شرايطي هم زوجه مي تواند درخواست طلاق کند.
اين مقام ايراني همچنين اصل و ترجمه آيات مربوط در قرآن و نيز دستخط چند روحاني بزرگ ايراني، عراقي، پاکستاني و ... را به مطبوعات اروپايي داده بود تا اطمينان يابند که امر طلاق در دنياي اسلام در دست شوهر و يک ايقاع (يکجانبه) است و هشدار داده بود که در مسائل ديني بدون مشورت با آگاهان، مطلب ننويسند و مخاطبان را گمراه نکنند.
1342 - استعفاي اسداللَّه علم از نخست وزيري و انتخاب حسنعلي منصور به اين مقام
امير اسداللَّه علم كه پس از توافق آمريكا و شاه ايران در 28 تيرماه 1341 به نخستوزيري رسيده بود، سرانجام پس از بيست ماه صدارت به اراده شاه و بدون اعتنا به قوه مقننه استعفا كرد و جاي خود را به حسنعلي منصور داد.
امير اسداللَّه علم
اين استعفا و سپس انتصاب منصور، از نظر سرعت عمل در مشروطيت ايران بيسابقه بوده است زيرا در همان روز كه علم از كار بر كنار شد، منصور به اين مقام انتخاب گرديد و او كه از ماهها قبل مهياي اين منصب بود، در همان روز، وزراي خود را معرفي كرد. از نظر ملت ايران دوران حكومت اسداللَّه علم، يكي از تاريكترين ايام در روزگار سياه سلطنت محمدرضا پهلوي است. برگزاري رفراندوم فرمايشي شاه و ملت، حمله به مدرسه فيضيه و بالاخره قيام خونين پانزدهم خرداد 42، از جمله وقايع مهم اين دوران ميباشند. پس از علم، منصور كه مورد حمايت انگليس و آمريكا بود، بر سر كار آمد و شاه بار ديگر خوش خدمتي خود را به اربابانش نشان داد. منصور نيز طي دوران صدارتش، زمينههاي قانون ننگين كاپيتولاسيون را فراهم آورد و پس از اعتراض امام خميني(ره) به اين مصوبه، آن حضرت را به تركيه تبعيد نمود. سرانجام حسنعلي منصور در بهمن سال بعد، توسط جوانان مؤمن هيئت مؤتلفه اسلامي اعدام انقلابي شد و بر كارنامه ننگين او، مهر ابطال خورد.
حسنعلي منصور
مناسبت ها
روز جهاني زن
روز جهانی زنان که در گذشته روز جهانی زنان کارگر نامیده می‌شد بزرگداشتی است که هر ساله در روز ۸ مارس برگزار می‌شود. این روز، روز بزرگِ برپایی جشن‌هایی برای زنان در کل جهان است. بسته به مناطق مختلف، تمرکز جشن روی بزرگداشت، قدردانی، ارائهٔ عشق به زن و برگزاری جشنی برای دستاوردهای اقتصادی، سیاسی و اجتماعی زنان است.
این روز در ابتدا به عنوان یک رویداد سیاسی سوسیالیستی در بین احزاب سوسیال آمریکا٬ آلمان و اروپای شرقی آغاز شد، اما بعدها در فرهنگ بسیاری از کشورها آمیخته شد. روز جهانی زنان در برخی از مناطق رنگ و بوی سیاسی خود را از دست داده و تبدیل به مناسبتی برای مردان شده تا عشق خود را به زنان بیان کنند و آمیزه‌ای از روز مادر و روز ولنتاین شده است. با این حال در مناطقی دیگر، اصل سیاسی و زمینه حقوق بشری که توسط سازمان ملل متحد تعیین شده، با قدرت اجرا می‌شود و آگاهی سیاسی و اجتماعیِ امیدوار کننده‌ای از مبارزات زنان در سراسر جهان به ارمغان می‌آورد. سازمان ملل هم از سال ۱۹۷۷ این روز را به عنوان «روز حقوق زنان و صلح بین‌المللی» به رسمیت می‌شناسد.
گیاه حساس (یا حساسه یا درخت گل ابریشم)، نمادی از جشن روز زن در کشورهای ایتالیا و روسیه است.همچنین گل میموزا یکی از نمادهای این روز است.
زادروز ها:
450 - زادروز ابوحامد امام محمد غزالي، دانشمند شهير و فيلسوف نامي ايران
امام محمد غزالي
۱۳۲۶ - زادروز مجید انتظامی، آهنگ‌ساز و نوازنده ابوا ایرانی.
۱۸۷۹ - زادروز اوتو هان دانشمند آلمانی برنده جایزه نوبل.
اوتو هان
درگذشت:
1371 - درگذشت احمد عبادي استاد معاصر موسيقي ايراني
291 - درگذشت ثَعْلَب نحوي و لغت شناس شهير عرب
احمد عبادي
1889 - درگذشت جان اريكسون مهندس و مخترع سوئدي
۱۳۶۸ - حسین قوامی مشهور به فاخته، از نخستین خوانندگان دوره جدید موسیقی ایرانی
حسین قوامی
*****
منابع:
-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون
منابع:
-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون