به گزارش تابناک کهگیلویه و بویراحمد به نقل از ایلنا، نزدیک به ۹۰۰ نفر در سد و نیروگاه چم شیر گچساران مشغول به کار هستند و پیشرفت کلی پروژه هم اکنون به 92 درصد رسیده که با اتمام این پروژه، بیش از 750 نیروی انسانی ناخواسته کنار می روند و احتمالا به جامعه بیکاری خواهند پیوست.
بسیاری از مخالفان معتقدند سد چمشیر گچساران بر روی سازند نمکی این شهرستان قرار گرفته که با بهره‌برداری از آن، فاجعه گتوند ۲ به زودی تکرار می‌شود و هر سدی در هر نقطه‌ای در آن منطقه ساخته شود، عاقبتش مانند سد گتوند است.
این کارشناسان منابع آبی و زیست محیطی بر این باورند که توده نمکی گچساران، ۲ و نیم کیلومتر در مخزن ۶۰ کیلومترمربعی گتوند بوده و این درحالی است که در سد چم شیر ۷۰ درصد دریاچه این سد در گنبد نمکی سازند واقع شده است.
مخالفان آبگیری سدچم شیر گچساران با استناد به تجربه دیگر سدهای این شهرستان مانند کوثر که EC آب پس از آبگیری افزایش یافت نسبت به انجام تحقیقات بیشتر تاکید می کنند.
مخالفان آبگیری سدچم شیر گچساران معتقدند: EC آب سد کوثر که در محل سازند گچساران احداث شده پیش از آبگیری ۶۰۰ و پس از آبگیری یک هزار و ۱۰۰ بوده و EC آب سد مارون در همین سازند، یک هزار و ۳۰۰ و پس از آبگیری چهار هزار بوده و EC آب چم شیر که اکنون ۲ هزار و ۳۰۰ است احتمال افزایش آن پس از آبگیری دور از انتظار نیست.
نابودی تعداد زیادی از درخت های جنگلی در مسیر احدات سد، باعت افزایش نگرانی ها شده و این درحالیست که که موافقان از کاشت نهال های جدید خبر می دهند.
آبگیری سدچم شیر گچساران به کشاورزان منطقه خسارت وارد می کند
دانشیار بخش مهندسی آب دانشگاه شیراز با اشاره به نتایج تحقیقات صورت گرفته در این دانشگاه درباره سد چمشیر در استان کهگیلویه و بویر احمد، اظهارداشت: می توان پیش بینی کرد آبگیری این سد، موجب افزایش شدید شوری آب رودخانه زهره در مناطق پایین دست سد و بروز زیان به کشاورزان این مناطق می‌شود.
به گفته "جهانشیر محمدزاده هابیلی "، اولین مشکل این سد مربوط به پایین بودن کیفیت آب ورودی به مخزن سد است، زیرا به دلیل وجود منابع شور کننده متعدد در حوضه آبریز بالادست سد، شوری آب رودخانه زهره در محل سد زیاد است.
این استاد و پژوهشگر دانشگاه شیراز ، مشکل دوم سدچم شیر گچساران را مربوط به قرار گرفتن ۷۰ درصد از مساحت مخزن سد بر روی سازند گچساران دانست و یادآورشد: با توجه به اینکه گچ یکی از واحدهای اصلی تشکیل دهنده سازند گچساران است و قدرت انحلال پذیری آن در آب زیاد است ، انحلال گچ باعث تشدید شوری آب ذخیره شده در مخزن سد می شود.
وی گفت: مشکل سوم این سد مربوط به تشدید شوری توسط پدیده تبخیر از سطح آزاد آب مخزن سد است، زیرا به دلیل قرارگیری مخزن سد چمشیر در یک ناحیه گرم و خشک، تبخیر از سطح آب مخزن سد زیاد بوده و می تواند تا بیش از ۱۰ درصد شوری آب ذخیره شده در مخزن سد را زیاد کند.
محمدزاده هابیلی افزود: با توجه به نبود اطلاعات مُستند در ارتباط با رخنمود نمک سازند گچساران در داخل مخزن سد، در زمینه تاثیر این موضوع بر شوری آب مخزن نمی‌توان با قطعیت اظهار نظر کرد ولی با این وجود، ترکیب سه عامل شور بودن آب ورودی به مخزن سد، انحلال گچ سازند گچساران و تبخیر باعث می شود که شوری آب خروجی از مخزن سد زیاد باشد.
این استاد دانشگاه گفت: با توجه به اینکه تولید انرژی برقآبی یکی از اهداف تعریف شده برای سد چمشیر است، افزایش میزان خوردگی در توربین‌ها مهمترین آسیبی است که ورود آب‌شور به آن ایجاد می‌کند و می تواند باعث تعطیلی کار توربین‌ها شود.
محمدزاده هابیلی افزود: مشکل چهارم سد چمشیر گچساران مربوط به وجود یک پهنه شور در بستر رودخانه زهره است که در حدود ۲ کیلومتری پایین دست محل سد چمشیر و در مرز بین سازندهای میشان و گچساران قرار دارد، این پهنه شور در حقیقت یک چشمه شور است و سالانه حدود ۲۹۰ هزار تن نمک را وارد رودخانه زهره می کند.
وی تاکیدکرد: آب شور خروجی از مخزن سد در اثر اضافه شدن آب شور خروجی از پهنه شور، شورتر می شود و به دلیل شوری بیش از حد، برای مصارف شرب و صنعت مناسب نبوده و فقط می تواند برای آبیاری گونه های مقاوم به شوری مثل درخت نخل و آن هم با حداقل بازدهی از نظر کمیت و کیفیت محصول استفاده شود.
تیمی بی طرف قبل از آبگیری سدچم شیر گچساران در منطقه مستقر شوند
کارشناس سازه‌های آبی وزارت نیرو نیز که از مخالفان آبگیری سدچم شیر گچساران است می گوید: آب رودخانه زهره در ۲ شاخه مناطق خیرآباد و فهلیان سرچشمه می گیرد که آب رودخانه فهلیان تلخ و آب منطقه خیرآباد شیرین است.
"حمیدرضا یاقوتی " با اشاره به اینکه چشمه های بالادست و پایین دست سد چم شیر شور است، اظهارداشت: از متولیان می خواهیم پیش از آبگیری این سد با انجام مطالعات تکمیلی نسبت به آبگیری مطلوب آن اطمینان حاصل کنند.
وی با اشاره به نامه جمعی از مُنتقدان سد چم شیر به رئیس جمهور تاکید کرد: در این نامه از مسئولان عالی رتبه کشور خواسته شده تا با تشکیل تیمی بی طرف نسبت به پیامدهای زیستی محیطی بهره برداری از این طرح تحقیقات جامع انجام شود.
یاقوتی با اشاره به تجربیات ۳۰ ساله خود در صنعت سدسازی و شناختش از منطقه تاکید می کند احتمال شور شدن آب سد پس از آبگیری وجود دارد.
در آذرماه سال گذشته نیز "حبیب آقاجری" نماینده حوزه انتخابیه بندر ماهشهر، امیدیه، هندیجان، بندر امام‌خمینی (ره) و بخش جولکی استان خوزستان در نامه‌ای سرگشاده از علی اکبر محرابیان وزیر نیرو خواسته است قبل از آبگیری سد چم شیر گچساران، کارشناسی دقیق وزارت نیرو صورت گیرد تا تاریخ آبگیری سد گتوند تکرار نشود.
در همان زمان هم جمعی از اساتید دانشگاه در حوزه محیط زیست، با ارسال نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور درباره عواقب زیست محیطی احداث سد چمشیر هشدار دادند.
این اساتید دانشگاه از "سید ابراهیم رئیسی" رئیس جمهور دولت سیزدهم خواستند با تشکیل یک تیم مُتخصص بی‌طرف برای ارزیابی قصور در انجام مطالعات این سد و نادیده گرفتن نتایج مطالعات قبلی همچنین تجدید ارزیابی زیست‌محیطی پروژه، از وقوع یک فاجعه محیط زیستی در حوضه آبریز رودخانه زهره جلوگیری کند.
آن‌ها عنوان کردند علاوه بر انحلال سازندهای نمکی در آب این سد، خطر بزرگ دیگر احداث این سد، نابودی حدود 500 هکتار جنگل‌های انبوه رودخانه‌ای و حدود چهار هزار هکتار جنگل و درختچه زار، کنار و دیگر گیاهان گچ‌دوست در داخل مخزن است.
مخالفان آبگیری سدچم شیر گچساران در آن نامه به رئیس جمهور نوشتند که ساخت سد چمشیر با بودجه ۲۳۰ میلیون یورویی یعنی نزدیک هفت هزار میلیارد تومان در حال نهایی شدن است و هدف از ساخت این سد با ۲.۳ میلیارد مترمکعب حجم مخزن، توسعه کشاورزی، کنترل سیلاب و بهبود کیفیت آب اعلام شده، اهدافی که با شور شدن آب مخزن در حد شعار باقی می‌ماند.
موافقان چه می‌گویند ؟
اما مدیرعامل آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویراحمد به عنوان موافق آبگیری سدچم شیر با تاکید بر رد ادعاهای مخالفان آبگیری سد چم شیر گچساران، اظهارداشت: سد مخزنی چم شیر یکی از بزرگترین سدهای کشور از نظر مولفه های فنی و حجم مخزن است و می توان گفت که بزرگترین سد استان کهگیلویه و بویراحمد با حجم مخزنی بالغ بر 2 میلیارد مترمکعب خواهد بود.
"آرش مصلح " در گفت و گو با ایلنا از گچساران گفت: تولید انرژی برق آبی و تقویت شبکه برق ملی که از طریق پُست برق شهرستان گچساران به شبکه برق کشور وارد می شود، تامین آب کشاورزی اراضی پایین دست، تامین آب صنایع، توسعه گردشگری و ایجاد دهکده تفریحی در این شهرستان در کنارمخزن از مهمترین اهداف ساخت سدچم شیر است.
وی با اشاره آماری به برخی از ویژگی های سدچم شیر گچساران و فواید آبگیری و بهره برداری از آن، خاطرنشان کرد: سهم استان کهگیلویه وبویراحمد از آب مخزن این سد ۶۰ میلیون مترمکعب برای صنایع و ۶۵ میلیون مترمکعب برای کشاورزی بوده که درقالب برداشت از مخزن برای اراضی مُستعد اطراف مخزن در مناطق سرآبننیز،دره دشت،آب‌شیرین، بی‌بی‌حکیمه ،بی‌بی‌جان آباد،مناطق دژ سلیمان،دریلا و تمامی اراضی مُستعد اطراف مخزن از این آب استفاده می کنند.
مدیرعامل آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویراحمد افزود: این اراضی در لایحه بودجه ۱۴۰۱ دارای ردیف اعتباری در قالب طرح شبکه آبیاری سدچم شیر گنجانده شده، ردیف اعتباری دارد و از سویی برای آب صنایع این سد هم بخشی از طرح‌های آینده صنعتی شهرستان از جمله منطقه ویژه اقتصادی، پالایشگاه های آتی و نیروگاه های سیکل ترکیبی در شهرستان گچساران استفاده خواهند کرد.
مصلح با بیان اینکه براساس برنامه ریزی که همکاران ما در شرکت توسعه منابع آب ونیروی ایران درباره سدچم شیردارند امیدواریم این سد تا آذرماه سال‌جاری آبگیری شود، یادآورشد: با آبگیری سدچم شیر در شهرستان گچساران، سیلاب های مُخرب رودخانه زهره برای همیشه مهار شده و بهبود زیست محیطی پایین دست را ارتقاء خواهد بخشید.
وی گفت: با این آبگیری، به طور حتم پایداری آب رودخانه زهره را برای استفاده پایین دست تا اطمینان پذیری بالا تضمین می شود.
مدیرعامل آب منطقه ای استان کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به میزان تولید برق از سوی سدچم شیر گچساران، ادامه داد: سدچم شیر یکی از مهمترین سدهای ساخته شده در حوزه رودخانه زهره است که علاوه بر تامین آب شُرب،صنعت،کشاورزی و گردشگری، قادرخواهدبود بخشی از نیاز برق کشور را که امروزه نیازمند انرژی پاک و انرژی تولیدی از مخازن سدها است تامین کند.
مُدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق استان کهگیلویه و بویراحمد هم گفت: در این استان هیچ نیروگاه بزرگ تولید برق وجود ندارد و به جز نیروگاه‌های زنجیره‌ای سی سخت و یک نیروگاه کوچک در گچساران که این استان نیازمند یک نیروگاه بزرگ تولید برق است.
"جمال معتمدی زاده" به ایلنا از دوگنبدان افزود: تولید برق سد چمشیر می‌تواند به کاهش خاموشی‌های ناخواسته مُنجر شود.
وی با بیان اینکه بنا به آمارهای رسمی، ظرفیت نیروگاه تولید برق در سدچم شیر گچساران به ۱۷۵ مگاوات به علاوه نیروگاه جریانی به ظرفیت ۱۱ مگاوات می رسد، اظهارداشت: تولید انرژی برق آبی به میزان حدود ۶۲۰ گیگاوات ساعت در سال (۵۲۰ گیگاوات ساعت نیروگاه سد چم شیر و ۹۹ گیگاوات ساعت نیروگاه بند انحرافی) می تواند مشکلات تامین برق چندین استان کشور را حل و فصل کند.
چم شیر تا پایان امسال آبگیری می شود
معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چم شیر گچساران، پیشرفت فیزیکی این سد را 92 درصد عنوان و اظهارداشت: در تکمیل ساخت بدنه، پیشرفت خیلی خوب داشته و در بخش تجهیزات و نیروگاه هم برای آبگیری پایان سال و ابتدای سال آینده آماده می شویم.
"محمدرضا فاضل " به ایلنا از گچساران گفت: منابع آنطور که مورد نظر و نیاز بود تزریق نشده اند اما یک همت جمعی رخ داد، اعضای کارفرما حمایت های وزارتخانه و پیمانکاران همگی تلاش کردند و پول برای تامین منابع و حقوق و دستمزد تامین کردند.
وی با بیان اینکه آب سد چم شیر گچساران برای کشاورزی، صنعت ، گردشگری و تولید برق است و ۴۸۲ گیگابایت تولید برق خواهیم داشت، تصریح کرد: سه واحد نیرگاهی داریم که دو واحد نیروگاهی آن تا پایان امسال، تِست هایش انجام خواهد شد و واحد سوم هم اردیبهشت ۱۴۰۲ وارد مدار می شود.
معاون اجرایی طرح سد و نیروگاه چم شیر گچساران اظهار امیدواری کرد تا پایان سال جاری، آبگیری سدچم شیر انجام شود.
سد و نیروگاه چمشیر گچساران در 25 کیلومتری جنوب شرقی گچساران و بر روی رودخانه زهره که طول تقریبی این رودخانه 475 کیلومتر می باشد در حال احداث است که این رودخانه از دو رود فهلیان و تنگ شیو در شهرستان ممسنی در استان فارس و خیرآباد در منطقهٔ دهدشت در استان کهگیلویه و بویراحمد سرچشمه می‌گیرد.
سد چم شیر گچساران با طول تاج ۷۲۰ متر، ارتفاع سد ۱۵۵ متر، نوع سرریز اوجی دریچه دار با سه دریچه قطاعی، ظرفیت مخزن یک میلیون ۸۶۳ هزارمترمکعب، ظرفیت نیروگاه ۱۷۵ مگاوات به علاوه نیروگاه جریانی به ظرفیت ۱۱ مگاوات، حجم خاکبرداری سه میلیون مترمکعب، حجم حفاری تونل 2 میلیون مترمکعب، حجم بتن ریزی هم یک میلیون ۹۰۰ هزار مترمکعب در مراحل پایانی ساخت خود است.
