فرآیند توسعه و پیچیدگی شهرها مسایل و موضوعاتی را مطرح می
کند که با فرمول های خشک، بی روح، کلیشه ای و قدیمی قابل حل نیست. حل این مسایل
و پیچیدگی ها به توسعه زیرساخت های شهری در ابعاد مختلف آن نیازمند است که یکی از
آنها مدیریت و تربیت منابع انسانی کارآمد است. در رأس منابع انسانی شهرها، مدیران
شهری یا همان شهرداران قرار دارند که باید با شّم و درایت جامع نسبت به مسایل
شهر آنها را هدایت و رهبری نمایند.
بدیهی است که لازمه درک جامع آشنایی اجمالی مدیران شهری با موضوعات کالبدی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی شهرهاست. همچنان که شهرهای کشورمان با سرعت حیرت آوری رشد می کنند، حکومت های شهری و شهرداری ها نیز تلاش می کنند خود را با درخواست های روز افزون جمعیت رو به رشد برای استفاده از تأسیسات زیر بنایی منطبق کنند.
اگر شهرداری ها فرصت لازم برای طراحی و توسعه سیاست های پایدار داشتند امروزه برنامه ریزان و مدیران شهری با انبوه مشکلات و کمبود زمان و منابع مالی روبرو نمی شدند. انفجار جمعیتی اخیر در شهر ها و هجوم گسترده مهاجران از روستاها به شهر، فقر در شهر نشینی را به دنبال داشته و از سویی شهرداری ها نیز برای حل مشکلات فوق هم از لحاظ مالی و هم از نظر برنامه ریزی برای آینده شهر زمان اندکی دارند، بنابراین نیازمندند که از هم اکنون به نیروهای دانشگاهی و دانشگاها مراجعه کنند.
امروزه میزان تغییر و تحولات شهری به حدی زیاد و سریع و پیچیده شده است که الگوهای قدیمی برای مدیریت شهرها و اداره آنها مفید و کار ساز نبوده و مشکلات کنونی شهرهای کشورمان علی الخصوص اردبیل موید این مسأله می باشد و وضع کنونی شهرمان که در ورطه روزمرگی و بی برنامگی برای حال و آینده اش غوطه ور شده است دلیلی بر صحت این مدعاست.
با مراجعه به طرح مطالعات طرح جامع شهر اردبیل مشاهده می گردد که اردبیل در بازه زمانی سال های 1335 تا 1375 یعنی در حدود 40 سال به لحاظ وسعت و توسعه فیزیکی 4.5 برابر رشد داشته، حال آنکه این شاخص در بازه زمانی سال های 1375 تا 1384 یعنی تنها طی 9 سال حدود دو برابر بوده است.
این مقایسه می تواند موید این باشد که شهر اردبیل به شکل فزاینده ای در حال رشد است ولی آیا همپای رشد و توسعه فیزیکی اش مدیرانی نیز برای آینده اش پرورش داده است؟ این سوال و سوالات مشابه دیگر می تواند این فرضیه را در ذهن کارشناسان امر برنامه ریزی شهری و دلسوزان مسائل شهری متبادر کند که نقش دانشگاه چطور می تواند در تربیت مدیران شهری آینده مهم باشد؟ آیا مدیران شهری کنونی اردبیل نیز مشابه برنامه ریزان و مدیران شهری گذشته نه چندان دور که معمولا فرض را بر توسعه کند و تدریجی شهرها می گذاشتند عمل می نمایند و یا می خواهند طرحی نو در کالبد مدیریتی شهر بیاندازند؟
حال به زعم نگارنده مدیران و مسئولان شهری امروز اردبیل که اکثر آنها در پست های غیر تخصصی و نا آشنا به مسائل مهندسی و شهری روز و مدرن بکار گرفته شده اند دیگر نمی توانند به مهارت های غیر موثر و کلیشه ای و منسوخ قدیمی تکیه کنند و با توجه به افزایش شدید جمعیت و رشد فزاینده شهر و پیشرفت علوم و فنون روز مدیریتی و برنامه ریزی شهری که ممکن است حتی به اضمحلال و فروپاشی سیستم مدیریت شهری نیز منجر شود شهر را با روزمرگی و بی توجهی و تعصب به آینده و برنامه ریزی شهری اداره کنند.
در خاتمه با عنایت به انتخاب شهردار جدید اردبیل دکتر لطف اللهیان توسط شورای اسلامی شهر که یک چهره علمی و دانشگاهی و صاحبنظر در مسائل برنامه ریزی شهری و منطقه ای در استان و منطقه می باشد و با توجه به رویکرد برنامه محوری شهردار جدید، امید آن می رود که با درایت و تدبیر و برنامه ریزی ایشان بتوان موثرترین و بهترین برنامه ها را جهت آموزش و پرورش و بکارگیری نسل بعدی مدیران شهری با ظرفیت سازی و همکاری دانشگاه ها و نخبگان علمی شهر مطابق با متدها و الگوهای نوین مدیریتی در جهان لحاظ نمود و دارالارشاد اردبیل را همگام با شهرها و کلانشهرهای جهانی به سر منزل مقصود رساند و شهری با مدیران شهری علمی بنا نهاد که سرآمد و نگین شهرهای منطقه باشد چیزی که در استانه ای همجوار به وضوح دیده می شود.
مهندس مرتضی بخشی
کارشناس ارشد برنامه ریزی شهری