به گزارش تابناک خوزستان؛ بیماری فشارخون بالا به علت بی علامت بودن یک قاتل خاموش است. فشارخون بالا با پرفشاری خون سبب عوارض مختلفی در بدن می شود و ممکن است به خطر بزرگتری مانند سکته قلبی و مغزی، بیماری کلیوی، اختلالات چشمی ، کماء، یا حتی مرگ منجر شود.
در مجموع این شرایط اولین علت بار بیماری در کشورهای توسعه یافته در دنیا است. این بدین معنی است که فشارخون بالا اثر زیادی بر هزینه مراقبت های بهداشتی و میزان مرگ در دنیا دارد. در حالی که فشارخون می تواند به سادگی در جامعه یا در مراکز بهداشتی درمانی با استفاده از دستگاه فشارسنج اندازه گیری و بموقع شناسایی شود.
طبق آمار، از هر 10 نفر، 3 نفر از فشارخون بالا در دنیا رنج میبرند. تقریبا" 1.8 بیلیون نفر از مردم جهان از فشارخون بالا رنج می برند و حدود 50 % آنها کاملا از وضعیت خود بی خبرند و بعضی از آنهایی هم که مطلع هستند هیچ دارویی دریافت نمی کنند.
اطلاع از میزان فشارخون ممکن است زندگی افراد را نجات دهد. فشارخون بالا یک وضعیت تهدید کننده زندگی است که منجر به حمله قلبی یا سکته مغزی می شود. لذا باید آگاهی جامعه در این خصوص را با روش های مختلف بالا برد. براي پيشگيري از اين بيماري و مرگ ناشی از آن ها راهبرد ها و راهکارهای زيادي اندیشیده شده است و عقاید، و طرح های زیادی برای رفع این مشکل در هر کشور وجود دارد. یکی از این راه ها برگزاری بسیج های اطلاع رسانی و آموزشی است که راهنمایی برای طراحی و اجرای فعالیت هایی در طول سال است.
عوامل خطر اصلی بیماری قلبی عروقی و سکته مغزی شامل فشارخون، کلسترول و قند خون بالا، مصرف دخانیات و الکل، رژیم غذایی ناسالم ، چاقی و آلودگی هوا هستند.
براساس آخرین پیمایش عوامل خطربیماری های غیرواگیر(مطالعه استپس1395)
دراستان خوزستان نتایج زیر حاصل شد :
درصد افراد با فشارخون بالا(مساوی وبالاتراز140/90) :26.9درصد
درصد افراد باقند خون بالا(مساوی وبالاتراز126) :14درصد
درصد افراد باکلسترول خون بالا(مساوی وبالاتراز 200: 24.4درصد
درصدمصرف دخانیات:12درصد
درصد افراد با اضافه وزن و چاقی:59.68درصد
درصد افراد با فعاليت فيزیکی کم:58.8درصد
درصد افرادی كه بیش ازمیزان مناسب، نمک در هرروز مصرف میكنند(بیش از5گرم):84.7درصد
(متوسط مصرف روزانه الان9گرم می باشد)
حدود41.2 % بیماران مبتلا به فشارخون بالای 18 تا 65 سال (50.6 % مردان و 33.7 % زنان)از ابتلاء به بیماری فشارخون خود آگاهی ندارند.(STEPs 1395)
فقط 29.8 درصد افراد مبتلا به بیماری فشارخون بالا درمان دریافت می کنند(30.7 % در شهر و 27.5 % در روستا) .(STEPs 1395)
در ایران، تقریبا" یک نفر از از هر پنج نفر افراد 18 سال و بالاتر به فشار خون بالا مبتلا هستند. با بالا رفتن سن افراد به دليل كاهش عملكرد كليه‌ها، ناتواني در دفع نمك بدن، سفت شدگي ديواره رگ‌ها و افزايش وزن بدن، فشار خون افزايش مي‌يابد.
این روز در ابتدا در 14 ماه می سال 2005 میلادی برای گسترش آگاهی در خصوص بیماری فشارخون بالا، راه های پیشگیری از آن، شناسایی و کنترل آن پایه گذاری شد. اما از سال 2006 میلادی در روز 17 ماه می برگزار گردیده است و فرصتي براي تاكيد بر ارتقاء و بهبود پيشگيري و كنترل فشارخون بالا فراهم مي كند.
قصد از مطرح کردن این موضوعات بهداشتی نه تنها افزایش آگاهی از فشارخون بالا بلکه سایر عوامل مرتبط در بروز فشارخون بالا و را ه های پیشگیری از آن بوده است. امسال به علت پاندمی بیماری کووید، اتحادیه جهانی فشارخون بالا اطلاع رسانی کرده است که این روز تا 17 اکتبر 2020 به تعویق خواهد افتاد. موضوع روز جهانی فشارخون 2020 "فشارخونتان را اندازه گیری و آن را کنترل کنید تا عمر طولانی تری داشته باشید" است. این موضوع بر افزایش آگاهی در خصوص فشارخون بالا در تمام جمعیت ها در سراسر دنیا تکیه دارد. هر ساله موضوع متفاوت بوده است.
از سال 2014 تا 2018 میلادی سالانه به مدت 5 سال این پویش با موضوع یکسان «از مقدار فشارخون خود مطلع شوید»، برای توسعه برنامه هايي براي غربالگري فشارخون و شناسايي بيماران مبتلا به فشارخون بالا، تكرار شد.
امسال برای روز جهانی فشارخون که مصادف با 26 مهر 99 است، این موضوع شامل « فشارخونتان را اندازه گیری و آن را کنترل کنید تا عمر طولانی تری داشته باشید» یا « فشارخونت را اندازه بگیر، آن را کنترل کن و طولانی تر زندگی کن» تعیین شده است. لذا در این روز توصیه می شود ، همه فشارخون خود را اندازه گیری کنند و اطلاعات خود را در باره فشارخون بالا افزایش دهند و اقدامات لازم برای درمان و کنترل فشارخون انجام دهند، تا سلامت بمانند و عمر طولانی تری داشته باشند.
علت‌هاي ایجاد فشار خون بالا عبارتند از :
ارث: در صورت ابتلاي يكي از اعضاي خانواده به فشار خون بالا، احتمال ابتلای ساير اعضای خانواده زياد است.
سن: با افزايش سن احتمال بروز فشار خون بالا بیشتر میشود.
چاقی: افرادی که وزن بالاتر از حد طبیعی دارند، شانس بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا دارند
فعالیت بدنی کم
مصرف الکل
مصرف زياد نمک
قرص‌هاي ضدبارداریهای خوراکی: بانوانی که از قرص ضدبارداری خوراکی استفاده میکنند، احتمال بیشتری برای ابتلا به فشار خون بالا دارند مخصوصاً اگر همزمان سیگار بکشند.
جنس: تا سن 45 سالگی، فشار خون بالا در مردان شایعتر است. در 45 تا 54 سالگی خطر در دو جنس برابر است. بعد از 54 سالگی، خطر ابتلا به فشار خون بالا در زنان بیشتر میشود.
ابتلا به بيماري‌هاي دیابت، بيماري مزمن کلیه، تیروئید، غدد فوقکلیه یا چربی خون بالا، احتمال بروز فشار خون بالا را بیشتر میکند.
تنها راه تشخيص فشار خون بالا، اندازه گيري فشار خون است.
با يكبار اندازه گيري فشار خون، نمي‌توان فشار خون بالا را تشخيص داد.
در افرادي‌كه فشارخون طبيعي دارند حداقل هرسال يكبار بايد فشارخون خود را كنترل كنند.
اقدامات زير براي برای کنترل فشار خون بالا ضروري است:
مراجعه منظم به پزشک
مصرف دارو به‌طور منظم
رعايت رژيم غذايي مناسب (كم نمك و كم چرب و افزايش مصرف حبوبات، ميوه و سبزي)
داشتن فعاليت بدني منظم
عدم مصرف سيگار و الكل
كنترل وزن
مصرف ميوه و سبزيجات: در میوه‌ها و سبزیجات وجود ماده اي به‌نام پتاسيم موجب كاهش فشار خون مي شود .
چگونه آگاهی از فشارخون بالا را افزایش دهیم؟
طبق نظر اتحادیه جهانی فشارخون، دو جزء مهم برای افزایش آگاهی از بیماری فشارخون بالا وجود دارد:
-اول برپایی برنامه غربالگری اجتماعی با ظرفیت بالا برای تشخیص فشارخون بالا در افراد در معرض خطر است.
-دوم ترویج اندازه گیری معمول توسط کارکنان بهداشتی درمانی در تمام کلینیک ها است.
هدف اصلی برگزاری مناسبت این روز ترویج آگاهی عمومی از فشارخون بالا و تشویق شهروندان کشورها برای پیشگیری و کنترل این قاتل خاموش است.
حقایقی در خصوص فشارخون بالا
-فشارخون طبیعی کمتر از 80/120 میلی متر جیوه است. اما فشارخون بالا بیشتر از 90/140 میلی متر جیوه است.
-فشارخون بالا شرایطی است که بطور دائمی فشار خون در شریان بالا است.
-فشارخون بالا معمولا" هیچ علامتی ندارد.
-زنان و اقلیت ها با خطرات بیشتری مواجه هستند.
-دو نفر از هر 5 نفر در منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت مبتلا به فشارخون بالا هستند.
-عوامل رفتاری و مرتبط با شیوه زندگی افراد را در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به فشارخون بالا قرار می دهند. این عوامل شامل مصرف زیاد نمک(سدیم)، اضافه وزن و عدم تحرک کافی و نیز مصرف دخانیات است.
-فشارخون بالا ممکن است سبب دمانس(کاهش عملکرد شناختی) شود.
-اساسا" فشارخون بالا، سبب مشکلات گوناگون مانند حمله قلبی و سکته مغزی می شود.
-فشارخون بالا همچنین به عنوان یک قاتل خاموش، اپیدمی مدرن نامیده می شود.
-بیماری فشارخون بالا سبب عوارض شدید و نیز افزایش خطر بیماری قلبی، سکته مغزی و مرگ می شود.
-علت های حاد فشارخون بالا شامل استرس است اما می تواند بدون علت هم رخ دهد یا به علت بیماری های زمینه ای مثل بیماری کلیوی ایجاد شود. شیوه زندگی نیز مسئول فشارخون بالاست.
-اگر فشارخون بالا اگر بدون درمان باقی بماند یا کنترل نشود، حمله قلبی، سکته مغزی و سایر مشکلات بوجود می آیِد.
-طبق اعلان سازمان جهانی بهداشت، رشد صنایع غذاهای فرآروی شده، بر روی میزان نمک مصرفی در رژیم غذایی سراسر دنیا تاثیر گذاشته و این مسئله در بیماری فشارخون بالا نقش دارد.
-طبق مطالعه بار بيماري هاي سازمان جهاني بهداشت ، فشارخون بالا عامل خطر عمده مرگ و ناتواني در سطح جهان است .
افزايش فشارخون علت 4/9 ميليون مرگ و 162 ميليون سال هاي از دست رفته در سال 2020 است. و علت :
-تقريبا" 4 نفر از هر 10 نفر فرد بزرگسال بالاي 25 سال مبتلا به فشارخون بالا هستند و در بسياري از كشورها يك نفر از هر 5 نفر پيش فشارخون بالا دارند.
-تخمين زده مي شود در افرادي كه تا سن 80 سال زندگي مي كنند ، از هر 10 نفر 9 نفر مبتلا به فشارخون بالا مي شوند.
-نيمي از بيماري مرتبط با فشارخون بالا، در افراد با مقادير بالاتر فشارخون حتي در محدوده طبيعي ،رخ مي دهد.
عوامل رفتاري نقش مهمي در افزايش فشارخون بازي مي كنند:
-تخمين زده مي شود رژيم غذايي ناسالم به نيمي از فشارخون بالا مرتبط است.
-حدود 30 % فشارخون بالا به افزايش مصرف نمك و حدود 20 % به رژيم غذايي با پتاسيم كم(ميوه و سبزي كم)مرتبط است.
-فعاليت بدني به 20 % از فشارخون بالا مرتبط است.
-چاقي به 30 % از فشارخون بالا مرتبط است.
-مصرف زياد الكل نيز سبب فشارخون بالا مي شود.
-عدم مصرف دخانيات خصوصا" براي افراد داراي فشارخون بالا مهم است.
-اغلب افراد از اين كه فشارخون آن ها بالا ست ،از بيماري خود مطلع نيستند.
-نسبت مهمي از افرادي كه از بيماري فشارخون خود مطلع هستند، بدون درمان باقي مي مانند و حتي اگر تحت درمان باشند ،نسبت زيادي تحت كنترل نيستند.
-غربالگري فشارخون بالا راحت است، اما فقط حدود 50 % بزرگسالان مبتلا به فشارخون بالا از شرايط خود مطلع هستند.
-شيوه زندگي مؤثر و درمان هاي دارويي وجود دارند كه مي توانند فشارخون بالا را در اغلب افراد كنترل كنند.
