معاون امور محتوایی مرکز رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت:سوئیت هوم ها در ظاهر بی خطر هستند، اما آنها با این نوع اقدامات شان به نوعی سبب افسردگی در میان فالوئرهایشان می شوند، فالوئرهایی که هر روز در حسرت زندگی های رنگی می مانند.
کد خبر: ۸۸۲۵۶۵
تاریخ انتشار: ۱۱ مرداد ۱۳۹۹ - ۱۲:۰۹ 01 August 2020

سوئیت‌هوم sweethome در لغت به معنی خانه شیرین است، اما بسیاری از کاربران اینستاگرامی به عنوان پسوند نام کاربری خود از آن استفاده کردند تا اینکه این نوع کاربران به سوئیت‌هوم‌ها مشهور شوند.

این گروه از کاربران روزانه عکس های رنگی و زیبایی از خانه، زندگی و اعضای خانواده‌شان در لحظه های مختلف منتشر می‌کنند. آنها بیشتر روزمره نویسان اینستاگرامی هستند که هربار خلاصه فعالیت‌های چند وقت اخیرشان را با تمام جزئیات به مخاطب تعریف می‌کنند.

 

این بخشی از صحبت های محمد صادق افراسیابی معاون امور محتوایی مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مؤسس انجمن سواد رسانه ای ایران و مدرس دانشگاه سوره است.

او معتقد است: اگر گروه های سوئیت هوم در فضای مجازی در مسیر درستی هدایت نشوند، ممکن است خطرآفرین باشند؛ چراکه این گروه به ظاهر کاربران ساده و بی سروصدا هستند، اما همچون سلبریتی سینمایی می توانند ذهن های افراد را به خود مشغول کنند.

در خصوص سبک زندگی مجازی و گروه های سوئیت هوم در فضای مجازی با این مدرس دانشگاه و کارشناس رسانه ساعتی به بحث و گفت و گو نشستیم. آنچه از نظر می گذرانید، حاصل گفت و گوی فارس با وی است.

** سبک زندگی در چه مفاهیمی گنجانده می شود؟

سبک زندگی به فعالیت هایی اطلاق می شود که بیانگر هویت فرهنگی و اجتماعی افراد است. این فعالیت ها عموما جنبه نمادین دارند و تعیین کننده ی سلیقه افراد هستند.

تداعی سبک و مد توسط آسا برگر

از نظر آرتور آسابرگر کلمه «سبک»، «مد» را تداعی می کند و سبک زندگی در واقع مد یا حالت زندگی یک فرد است. سبک زندگی، بیانگر شیوه خاص زندگی افراد است که متفاوت با یکدیگر است. موقعیت های شغلی، اجتماعی و رویکردهای فرهنگی و اعتقادی افراد سبک زندگی شان را از یکدیگر متمایز می کند.

یکی از انواع سبک زندگی، سبک زندگی مجازی است. سبک زندگی مجازی به نحوه فعالیت افراد در فضای مجازی اطلاق می شود. سبک زندگی مجازی شامل میزان و نحوه استفاده افراد از رسانه ها، پلت فرم ها و بسترهای مختلف در فضای مجازی است.  

پژوهش هایی در خصوص فضای مجازی و سبک زندگی انجام شده است که نتایج آن ها نشان می دهد فضای مجازی به طور مستقیم و غیر مستقیم بر سبک زندگی کاربران، تأثیراتی دارد.

این تأثیرات عمدتا به سه شکل هستند. یک سری تأثیرات ناظر به مدت زمان و نحوه استفاده اشخاص از فضای مجازی هستند. یک سری تأثیرات ناظر به نحوه بازنمایی هویت اشخاص در فضای مجازی است مثلا اینکه فرد از چه تصویری برای معرفی خود استفاده کند و از چه واژه هایی در فضای مجازی استفاده کند از جمله تأثیرات فضای مجازی بر بازنمایی هویت است.

در نهایت یک سری تأثیرات ناظر به تاثیرگذاری فضای مجازی بر سبک زندگی در فضای واقعی است. مثلا گاهی اوقات عضویت در برخی گروه ها و مشاهده برخی ویدئوها ممکن است منجر به استفاده از یک مد و الگوی خاص در پوشش و لباس افراد شود.

**گاهی در این میان شاهد هستیم که بسیاری از افراد خصوصی ترین مسائل زندگی شان را در فضای مجازی نشر می دهند و به اصطلاح در کف مجازی زندگی می کنند، در این خصوص بیشتر توضیح دهید؟

متأسفانه همینطور است، اگر مروری بر شبکه های اجتماعی به خصوص اینستاگرام داشته باشیم، متوجه برخی پست ها و استوری هایی می شویم که مرتبط با خصوصی ترین مسائل زندگی کاربران است. بعضا در این میان هدف از انتشار چنین پست هایی عقب نیافتدن از جریان چشم و هم چشمی های اجتماعی است که این مسئله اتفاق خوبی نیست.

 

فارغ از موضوع چشم و هم چشمی باید تأکید کنم یکی از ویژگی های شبکه های اجتماعی دامن زدن به حس خودنمایی افراد است؛ البته حس خودنمایی می تواند مثبت هم باشد، اما گاهی این حس منفی است.

مثلا محور اصلی در برنامه عصر جدید تلویزیون فراهم کردن فضا برای خودنمایی افراد است، اما این برنامه یک نمونه از خودنمایی مثبت است که منجر به شناخته شدن استعدادهای افراد در سطح کشور می شود.

متأسفانه گاهی برخی اشخاص در دام خودنمایی منفی می افتند. آن ها با اشتراک گذاری عکس ها و فیلم هایی کاذب و غیر واقعی از خود و زندگی شخصی شان سعی دارند کمبودهای خود را در زندگی جبران کنند و خود را به شکلی نمایش دهند که تحسین دیگران را برانگیزد.

مسئولان باید موضوع سوئیت هوم را بسیار جدی درنظر بگیرند درغیراین صورت به مرور با مشکلاتی روبرو خواهیم بود که جبران ناپذیر است. به همین دلیل اخیرا یک جلسه مشترک میان مرکز فناوری رسانه های دیجیتال، اداره کل تبلیغات و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و یکی از نهادهای ذیل مقام معظم رهبری تشکیل شد تا در خصوص این موضوع راهکارهای عملیاتی را دنبال کنند و برخی راهکارها هم در همان جلسه تعیین شد و انشاالله به زودی به اطلاع عموم مردم خواهد رسید.

 

بنابراین اصل خودنمایی بد نیست و این یک حسی است که خدا در ذات انسان ها قرار داده است. اینکه برخی اشخاص به دروغ خود را طوری نمایش دهند که نیستند این موضوع ایراد دارد و البته اگر برای جلب توجه دیگران از ابزارهای نامناسب دیگر هم استفاده کنیم این هم اشکال دارد. یعنی اگر به جای نمایش یک رفتار خوب از نمایش خودمان برای جلب توجه دیگران استفاده کنیم این استفاده ابزاری از خود است و ایراد دارد و یک نوع ترویج لباس شهرت است اما اگر فردی یک کار خوبی انجام دهد و آن کار و رفتار خوب را نمایش دهد این کار نه تنها ایراد ندارد بلکه خیلی هم خوب است.  

حالا از این موارد که بگذریم متأسفانه ما در حوزه حکمرانی در فضای مجازی به راحتی می گذریم از استوری ها و پست های کاربرانی که لحظه به لحظه از زندگی شان را در فضای مجازی به اشتراک می گذارند؛ درحالی که در آن سوی مرزها ساعت ها روی همین پست ها و استوری ها وقت می گذارند و پژوهش های لازم را انجام می دهند و در نهایت بر اساس خروجی پژوهش های شان، در حوزه رسانه تصمیم گیری می کنند که چه طور در شبکه های ماهواره ای برنامه سازی کنند و در حوزه سبک زندگی تصمیم می گیرند که چه مدی را در جامعه رواج بدهند و در حوزه های دیگر هم همین طور است. یعنی در حوزه های مختلف بر اساس اطلاعاتی که مردم ما با دست خودشان در فضای مجازی منتشر میکنند برنامه ریزی های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی انجام می دهند.

** کاربرانی با این خصوصیات را به چند دسته تقسیم بندی می کنید؟ در این خصوص بیشتر توضیح می دهید؟

این یک واقعیت است؛ همه کاربرانی که در شبکه‌های مختلف اجتماعی حضور دارند، از قابلیت ها و امکانات آن بطور یکسان، مساوی ودر یک سطح استفاده نمی کنند.

دسته بندی کاربران اینترنتی بر حسب نوع فعالیت های شان

برخی کاربران اینترنتی در چند شبکه اجتماعی عضو هستند، روزانه به این سایت‌ها سر می زنند و اکثر امکانات آن ها را به کار می گیرند و برخی دیگر ممکن است تنها در یک سایت عضو باشند و هر از چندگاهی تنها به صفحه شخصی خودشان مراجعه کنند.

بنابراین کاربران اینترنتی را بر حسب نوع فعالیت و مواجهه‌شان با شبکه‌های اجتماعی می‌توان به شکل‌های مختلف دسته‌بندی کرد.

براساس نظر برخی کارشناسان، کاربران در هفت گروه قرار می گیرند. چهار گروه اول اعضای شبکه های اجتماعی هستند که به «کاربران ماهر»، «کاربران فراغتی»، «کاربران به دنبال سرگرمی» و «کاربران تجارتی» نام‌گذاری شده‌اند و آنهایی که شبکه های اجتماعی را به کار نمی گیرند در سه گروه «کاربران پرمشغله»، «کاربران نگران» و «کاربران بدبین» قرار گرفته‌اند. از آنجایی که فعالیت در فضای مجازی در همه جا قواعدی نزدیک به هم دارد، می‌توان این گونه‌شناسی را برای کاربران کشورهای دیگر نیز به کار برد.

 

دسته بندی دیگر نیز کاربران را به هفت گروه؛ نقش بازی کنندگان، رابطه جویان، بهره برداران و دستکاری کنندگان، موفقیت گرایان، دوستی جویان، کناره گیران و فراری ها تقسیم می کند.

در یک پژوهش بومی انجام شده بر روی کاربران ایرانی، نتایج نشان داد که کاربران ایرانی را می توان به هشت دسته نویسنده، هنردوست، علم دوست، دانلودگر، خبرخوان، وب گرد، گفت وگوگر و بازیگر تقسیم کرد.

**این روزها گروه هایی در شبکه های اجتماعی مرسوم شده است به نام گروه های سوئیت هوم. در این خصوص بیشتر برای مان توضیح دهید؟

سوئیت‌هوم sweethome در لغت به معنی خانه شیرین است، اما بسیاری از کاربران اینستاگرامی به عنوان پسوند نام کاربری خود از آن استفاده کردند تا اینکه این نوع کاربران به سوئیت‌هوم‌ها مشهور شوند.

انتشار عکس های رنگی از خانه ها در فضای مجازی

این گروه از کاربران روزانه عکس های رنگی و زیبایی از خانه، زندگی و اعضای خانواده‌شان در لحظه های مختلف منتشر می‌کنند. آنها بیشتر روزمره نویسان اینستاگرامی هستند که هربار خلاصه فعالیت‌های چند وقت اخیرشان را با تمام جزئیات به مخاطب تعریف می‌کنند.

گروهی از آنها از تربیت فرزندان شان می گویند، گروهی دیگرهم قصه آشنایی با همسرشان و نوع ازدواج شان را می نویسند. عده ای دیگر هم روزانه به آموزش نکات خانه داری برای فالوئرهایشان می پردازند و از تک تک لحظات زندگی شان عکس های خوش آب و رنگ در صفحات شان به اشتراک می گذارند.

بنظر می رسد اگر گروه های سوئیت هوم در فضای مجازی در مسیر درستی هدایت نشوند، ممکن است خطرآفرین باشند؛ چراکه این گروه به ظاهر کاربران ساده و بی سروصدا هستند، اما همچون سلبریتی سینمایی می توانند ذهن های افراد را به خود مشغول کنند. آنها در ظاهر بی خطر هستند، اما اگر عمیق به این مسأله نگاه کنیم متوجه می شویم که آنها با این نوع اقدامات شان به نوعی سبب افسردگی در میان فالوئرهایشان می شوند، فالوئرهایی که هر روز در حسرت زندگی های رنگی می مانند. البته در خصوص برخی سریال های تلویزیونی و فیلم های سینمایی هم همین آسیب وجود داشته و وجود دارد که یک نوع زندگی را به نمایش میگذارند که باعث حسرت مخاطب می شود.

** گروه های سوئیت هوم تا چه اندازه دانش و آگاهی دارند و می توانند توصیه های درستی را به مردم معمولی داشته باشند؟

آماری در این خصوص وجود ندارد و نمی توان با قاطعیت گفت که چند درصد از گروه های سوئیت هوم از دانش و آگاهی لازم برخوردارند، اما آنچه که به نظر می رسد این بوده که اغلب این گروه ها برخی از اقشار جامعه متوسط هستند که با حضور در این شبکه ها به نوعی به اعتماد به نفس کاذب دست یافته اند و بر این تصور هستند که می توانند نسخه لازم را برای فالوئرهای شان تجویز کنند.

 

نمی توان به درستی گفت که هر آنچه گروه های سوئیت هوم در صفحات شان مطرح می کنند، درست است. برای مثال اگر خانمی از تجربیاتش در خصوص تربیت فرزندش می گوید، ممکن است آن تجربیات مخصوص زندگی خودش باشد و نباید آن را برای دیگر زندگی ها تجویز کند. البته مشابه همین انتقاد به برخی مجریان صدا و سیما و سلبریتی های تلویزیون و سینما هم وارد است که تجربه شخصی خود را به شکل عمومی برای عموم مردم تجویز می کنند.

متأسفانه ما در حوزه حکمرانی در فضای مجازی به راحتی می گذریم از استوری ها و پست های کاربرانی که لحظه به لحظه از زندگی شان را در فضای مجازی به اشتراک می گذارند؛ درحالی که در آن سوی مرزها ساعت ها روی همین پست ها و استوری ها وقت می گذارند و پژوهش های لازم را انجام می دهند و در نهایت بر اساس خروجی پژوهش های شان، در حوزه رسانه تصمیم گیری می کنند که چه طور در شبکه های ماهواره ای برنامه سازی کنند و در حوزه سبک زندگی تصمیم می گیرند که چه مدی را در جامعه رواج بدهند و در حوزه های دیگر هم همین طور است.

 

همچنین برخی از گروه های سوئیت هوم هر آنچه خرید می کنند، در صفحات شان به اشتراک می گذارند که به نوعی آنها به تبلیغ می پردازند و ممکن است کاربر معمولی براساس آنچه که دیده محصول را خریداری کند و به استفاده از آن بپردازد و در نهایت عوارض بسیاری برایش داشته باشد.

بنظر می رسد گروه های سوئیت هوم باید در فضای مجازی کنترل شوند تا در مسیر درستی قرار بگیرند، در غیر این صورت به مرور با مشکلات عدیده ای روبرو خواهیم بود.

** بنظر شما چند درصد از زندگی گروه های سوئیت هوم واقعی است؟

نمی توان بطور قطعی پاسخ این پرسش را داد، اما بنظر می رسد بخش زیادی از این زندگی ها صرفا جهت نمایش باشد. در بسیاری از کامنت های پست های این گروه از کاربران شاهد هستیم که نوشته می شود: خوش به حال تان که چنین زندگی دارید. شما یک زن تمام و کمال هستید. با دیدن صفحه شما حالم خوب می شود و هزاران پیام مشابه این چنین پیام هایی است؛ درحالی که نمی دانند همه این زندگی ها تنها به همان عکسی خلاصه می شود که در اینستاگرام و بسیاری از شبکه های اجتماعی قابل مشاهده است.

سوئیت هوم ها برای مردم الگو شده اند

بسیاری از صاحبان این گونه از صفحات تبدیل به الگویی برای مردم عادی شده اند که این امر بسیار می تواند خطرناک باشد؛ چراکه مشکلات عدیده ای همچون افسردگی، طلاق عاطفی، برهم خوردن زندگی و تغییر عادات زندگی و سبک زندگی به همراه می آورد.

** با این تفاسیر سوئیت هوم ها ممکن است سبب ایجاد آسیب های روحی و روانی در کاربران معمولی شود.

- بله کاملا همینطور است، زیرا کاربران به مقایسه زندگی خود با آنها می پردازند و دائما زندگی های شان را قیاس می کنند و از آنجا که حقوق های متوسط افراد بسیار اندک است، فرد نمی تواند سطح زندگی اش را به این گروه ها برساند و در نهایت دچار آسیب های روحی و روانی همچون افسردگی می شود.

از طرفی این گروه ها برای نوجوانان و جوانان هم می تواند خطرناک باشد، چراکه آنها با مشاهده زندگی این گروه ها به نوعی توقع شان از زندگی بالا می رود و ممکن است دچار اختلافاتی با والدین خود شوند. همچنین یکی دیگر از آسیب هایی که می تواند متوجه نوجوانان و جوانان شود، عقب ماندن از تحصیل می شود؛ چرا که آنها با مشاهده این نوع از زندگی به نوعی انگیزه خود را از دست می دهند و ممکن است دچار افت تحصیلی شوند.

** بنظر شما چه باید کرد و این گروه ها چگونه باید هدایت شوند؟

- به نظر می رسد باید مرجعی مشخص وارد میدان شود و به نوعی نظارت های خاصی صورت بگیرد. متأسفانه روز به روز بر تعداد این صفحات افزوده می شود و ما هر روز نظاره گر زندگی های رنگی و کاذب افراد هستیم. زندگی های رنگی که پشت این زندگی ها سیاه است. آنها خود را به معرض نمایش می گذارند تا بخشی از خلاءهای روحی خود را در این شبکه ها تخلیه کنند.

 

مسئولان باید موضوع سوئیت هوم را بسیار جدی درنظر بگیرند درغیراین صورت به مرور با مشکلاتی روبرو خواهیم بود که جبران ناپذیر است. به همین دلیل اخیرا یک جلسه مشترک میان مرکز فناوری رسانه های دیجیتال، اداره کل تبلیغات و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و یکی از نهادهای ذیل مقام معظم رهبری تشکیل شد تا در خصوص این موضوع راهکارهای عملیاتی را دنبال کنند و برخی راهکارها هم در همان جلسه تعیین شد و انشاالله به زودی به اطلاع عموم مردم خواهد رسید.

اقدامات لازم برای کنترل سوئیت هوم ها انجام خواهد شد

در آن جلسه به عنوان نماینده مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی حضور داشتم و قرار شد مرکز رسانه های دیجیتال هم اقداماتی را انجام دهد.

همچنین انجمن های مردم نهاد همچون انجمن سواد رسانه ای، فعالان دانشگاهی و اساتید باید دور هم جمع شوند تا الگویی در این خصوص ارائه دهند، الگویی که بتوانیم مانع از مصرف زدگی کاربران شویم.

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار