به گزارش «تابناک تهران»؛ سواحل مکران ، سواحلی با ظرفیت‌ها و موقعیت‌های منحصربه‌فرد اقتصادی، ترانزیتی، کشاورزی، شیلاتی و گردشگری است که قطعاً نقش غیرقابل‌انکاری را در آینده اقتصاد ایران و حتی منطقه و جهان بازی می‌کند.
سواحل مکران که عمدتاً در سیستان و بلوچستان از کنارک تا «گواتر» با ۳۲۰ کیلومتر مرز آبی اقیانوسی است، علاوه بر آنکه هم‌اکنون با فعالیت حدود ۲۵ هزار صیاد و تأمین ۷۰ درصد صید صنعتی و تجاری کشور، قطب صید و صیادی ایران است، به دلیل نزدیکی به خط استوا و آبوهوای مطلوب به گواه بسیاری از کارشناسان شیلاتی، بهشت آبزی‌پروری ایران است.
از سوی دیگر یکی از مزیت‌های اصلی جنوب استان سیستان و بلوچستان در بخش کشاورزی، فعالیت‌های شیلاتی است که بسترهای مختلف آن طی سال‌های اخیر به برکت انقلاب اسلامی به‌خوبی شناسایی شده است.
رئیس سازمان شیلات ایران پیش از این در سخنانی گفته است: تولید یک‌میلیون و ۴۵۰ هزار تن انواع آبزیان تا پایان برنامه ششم توسعه هدف‌گذاری شده که ۱۷۰ تا ۲۰۰ هزار تن آن مربوط به پرورش و صید در سواحل مکران است.
وی اضافه کرد: در حوزه مکران از میناب تا گواتر در جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان، مهم‌ترین فعالیت بومیان و ساحل‌نشینان، فعالیت شیلاتی در قالب پرورش میگو، ماهی، صیادی و صنایع فرآوری و سردخانه‌ها است و ما به‌طور متوسط در این مناطق به فاصله هر ۳۰ کیلومتر یک بندر صیادی داریم تا بتوانیم سهم بیشتری از اقیانوس هند برداشت کنیم.
رتبه نخست صیادان سیستان و بلوچستان
دسترسی به آب‌های اقیانوسی، وجود اسکله‌های متعدد شیلاتی، فراهم بودن زمینه صادرات، وجود شهرک‌های صنعتی وابسته، وجود اراضی مستعد پرورش میگو و توسعه روزافزون آن، صنایع شیلاتی را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه سیستان و بلوچستان مطرح کرده است به‌گونه‌ای که در حال حاضر تعداد ۶ شهرک و ناحیه صنعتی شیلاتی در جنوب استان وجود دارد.
هم‌اکنون بیش از ۷۰ درصد صید صنعتی و نیاز کارخانجات شیلاتی ایران از سیستان و بلوچستان تأمین می‌شود و این استان با ۳۲۰ کیلومتر خط ساحلی و ۱۱ بندر ماهیگیری سالانه ۳۰۰ هزار تن صید صنعتی و تجاری دارد.
از سوی دیگر صیادی مهم‌ترین پیشه در سواحل جنوبی استان سیستان و بلوچستان است که قدمتی تاریخی دارد به‌گونه‌ای که در حال حاضر زندگی حدود ۲۵ هزار صیاد و خانواده‌هایشان در سواحل سیستان و بلوچستان از کنارک و چابهار گرفته تا «گواتر» از صیادی تأمین می‌شود.
البته میزان اشتغال در زمینه شیلات می‌تواند بسیار بیشتر از این تعداد باشد زیرا این حوزه یکی از بخش‌های کم‌هزینه برای ایجاد اشتغال است و به‌نوعی می‌توان گفت سرمایه‌گذاری در حوزه شیلات به‌صرفه‌ترین راه و اقتصادی‌ترین فعالیت در سواحل مکران است.
به‌عنوان نمونه اشتغال، حاشیه سود بالا و ارزآوری که در صنعت میگو است در کمتر صنعتی وجود دارد ضمن آنکه خط ساحل سیستان و بلوچستان بهشت آبزی‌پروری است و حاشیه سود تولید میگو هم با سه مرحله کشت و برداشت افزایش می‌یابد، همین حالا سرمایه‌گذاران با زیر کشت بردن هر مزرعه در گواتر به‌طور متوسط ۶۰۰ میلیون تومان درآمد کسب می‌کنند.
یکی از سرمایه‌گذاران تولید میگوی گواتر می‌گوید: به دلیل بازارپسند بودن کشت میگوی «وانامی شیشه‌ای » در گواتر و قیمت خوب هر کیلو ۵ دلار آن در بازار جهانی، در هر مرحله از کشت میگو در سایت گواتر ۶۰۰ میلیون درآمد به ازای هر ۲۰ هکتار مزرعه به سرمایه‌گذار می‌رسد.
علی مقصودی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه پرورش میگوی چابهار بسیار مقرون‌به‌صرفه است و اصل سرمایه در مدت‌زمان اندکی برمی‌گردد، می‌افزاید: مزارع سیستان و بلوچستان قابلیت پرورش سه مرحله میگو در سال را دارد و درصورتی‌که با اهتمام ویژه دولت و فراهم شدن زیرساخت در هر سه مرحله میگو کشت و تولید شود اشتغال و ارزآوری بالایی را فراهم می‌کند.
سواحل مکران ظرفیت بی‌نظیری برای اشتغال‌زایی در حوزه شیلات دارد
رحمدل بامری، سرپرست فرمانداری چابهار در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: چابهار یکی از نقاط مهم اقتصادی در سیستان و بلوچستان و کشور است که فرصت‌های بی‌شماری در زمینه سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف گردشگری، تجاری، صنعتی، کشاورزی و خدماتی دارد.
وی افزود: توسعه صنعت صیادی در چابهار یکی از راه‌های رشد متوازن استان سیستان و بلوچستان و ایجاد اشتغال پایدار در این منطقه از کشور است.
بامری ادامه داد: سواحل جنوبی استان سیستان و بلوچستان قابلیت پرورش ۳ مرحله میگو و ماهی در قفس را دارد که در کمتر نقطه‌ای از کشور و حتی منطقه این قابلیت وجود دارد.
وی با اشاره به اینکه بیش از ۴۲ هزار هکتار اراضی مستعد پرورش آبزیان در سواحل جنوبی سیستان و بلوچستان شناسایی شده است، تصریح کرد: حدود ۳۰۰ هزار فرصت شغلی در حوزه شیلات شهرستان‌های چابهار و کنارک تعریف‌شده که بیشتر در زمینه پرورش میگو، صید با کشتی‌های پیشرفته، پرورش ماهی در قفس، تکثیر آبزیان، ایجاد صنایع و کارخانه‌های وابسته است.
سرپرست فرمانداری چابهار بیان داشت: علاوه بر ظرفیت‌های شیلاتی، ظرفیت‌های بی‌نظیری در دیگر زمینه‌های کشاورزی از جمله پرورش میوه‌های گرمسیری در جنوب سیستان و بلوچستان وجود دارد که با افزایش بهره‌وری می‌توان به‌خوبی از آن‌ها استفاده کرد.
البته طبق آمار در حال حاضر هم ظرفیت‌های شیلاتی سیستان و بلوچستان اعم از مقدار میگو و ماهی تولیدی در این استان، سرآمد استان‌ها و سواحل دیگر کشور است اما به‌هیچ‌عنوان ظرفیت‌ها با مقدار بهره‌برداری هم‌خوانی ندارد.
با وجود اینکه سیستان و بلوچستان قطب صید و صیادی ایران و تأمین‌کننده عمده نیاز شیلاتی کشور است اما صیادان استان تنها از ۱۰ درصد ذخایر دریاهای آزاد استفاده می‌کنند.
۷۰ درصد از صید صنعتی کشور توسط صیادان سیستان و بلوچستان انجام می‌شود
هدایت الله میر مرادزهی، مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: ۷۰ درصد از صید صنعتی و تجاری کشور توسط صیادان این استان انجام می‌شود.
وی با اشاره به اینکه ماهی‌های تجاری سواحل مکران از تنوع و کیفیت خوبی برخوردار است، افزود: یکی از پتانسیل‌های مهم استان سیستان و بلوچستان بخش صید و آبزی‌پروری است.
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان با بیان اینکه برنامه ما افزایش بهره‌وری از دریاست، ادامه داد: اعزام کشتی‌های پشتیبان برای تأمین انبار، آذوقه و ادوات لنج‌های فراساحل استان در آب‌های آزاد و همچنین اعزام کشتی‌های بزرگ صید صنعتی با ظرفیت ۲ هزار تن از برنامه‌های شیلات استان برای افزایش بهره‌وری از دریاست.
وی گفت: در بنادر ماهیگیری و جایگاه‌های تخلیه صید واقع در شهرستان‌های چابهار و کنارک در حدود ۲ هزار و ۴۰۰ قایق و لنج صیادی وجود دارد که ۲۴ هزار و ۸۹۶ نفر صیاد و نیروهای فنی نیز روی این شناورها کار می‌کنند.
میر مرادزهی تصریح کرد: در حال حاضر استان سیستان و بلوچستان با ۹۰۰ فروند لنج فراساحل، ۱۸۰۰ قایق صیادی و حدود ۲۵ هزار صیاد رتبه دوم تعداد ناوگان صیادی در اقیانوس هند بعد از سریلانکا و نیز رتبه دوم میزان صید در اقیانوس هند را بعد از کشور اندونزی دارد.
وی سیستان و بلوچستان را بهشت آبزی‌پروری دانست و گفت: اداره کل شیلات استان علاوه بر برنامه‌ریزی برای پرورش میگو و ماهی در قفس مطالعاتی را برای شناسایی و پرورش خیار دریایی نیز آغاز کرده است.
ظرفیت پرورش ۲۰۰ هزار تن ماهی در قفس در سیستان و بلوچستان
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان افزود: ظرفیت پرورش ماهی در قفس در سیستان و بلوچستان ۲۰۰ هزار تن در سال پیش‌بینی‌شده که امیدواریم هرچه زودتر این امر محقق شود.
وی ادامه داد: توسعه آبزی‌پروری به‌ویژه پرورش ماهی در قفس می‌تواند نقش بسزایی در افزایش اشتغال و درآمد خانوارها، ارزآوری و توسعه سواحل مکران داشته باشد.
میر مرادزهی با اشاره به اینکه تاکنون فقط از ۲۰ درصد ظرفیت دریا در سواحل مکران استفاده شده است، بیان داشت: پرورش ماهی در قفس یکی از پروژه‌های اقتصاد مقاومتی است که اعتبارات خوبی برای آن در نظر گرفته شده است.
وی گفت: عملیات اجرایی طرح پرورش ماهی در قفس از سال ۹۴ با جدیت در سیستان و بلوچستان آغازشده و ۶۴ گروه متقاضی پرورش ماهی در استان تشکیل پرونده داده‌اند که از این تعداد تاکنون ۱۱ گروه موفق به دریافت مجوز پروانه تأسیس شده‌اند.
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان تصریح کرد: کیفیت آب مناسب و عاری از هرگونه آلودگی صنعتی در سواحل، وجود ۹ بندر صیادی و ۵ موج‌شکن چندمنظوره در نوار ساحلی از شرق تا غرب، عمق مناسب در حداقل فاصله از سواحل و وجود نیروی کار بومی ماهر و آشنا با فنون دریانوردی و آبزی‌پروری در قفس ازجمله مهم‌ترین مزایا و پتانسیل‌های پرورش ماهی در سواحل استان است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از سرمایه‌گذاری‌های بخش صیادی و شیلات استان توسط بخش خصوصی انجام شده است، بیان کرد: وجود بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری در حوزه صید یا شیلات با توجه به ظرفیت‌های آبی منطقه می‌تواند توسعه اقتصادی را به همراه داشته باشد و از سویی هم برای تعداد قابل‌توجهی از بومیان منطقه اشتغال پایدار ایجاد کند.
میر مرادزهی تصریح کرد: آموزش به‌عنوان اساسی‌ترین و محوری‌ترین اقدام در طرح استراتژیک توسعه شیلات در حوزه مکران، آب‌های اقیانوس هند و فراساحل مطرح است که در این راستا در چند سال اخیر بالغ‌بر ۷ هزار فقره گواهینامه صیادی صادر شده است.
وی افزود: چابهار و کنارک با دارا بودن ۴۲ درصد سهم صید در میان استان‌های جنوبی، ۴۰ درصد سهم صید ایران و تأمین بیش از ۷۰ درصد ماهیان صنعتی نقش مهم و بسزایی در اشتغال‌زایی و اقتصاد کشور ایفا می‌کنند.
مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان ادامه داد: مناطق جنوبی استان ظرفیت‌های نهفته بسیاری برای آبزی‌پروری و ایجاد اشتغال پایدار در این بخش را دارد که اگر از این ظرفیت‌ها به‌خوبی استفاده شود می‌تواند علاوه بر بهبود معیشت و اقتصاد مردم منطقه بخشی از اشتغال کشور را نیز تأمین کند.
البته این موارد تنها بخش کوچکی از ظرفیت‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش صید و صیادی استان سیستان و بلوچستان است که اگر بیشتر و بهتر به آن توجه شود نه‌تنها بسیاری از مشکلات و نیازهای استان، بلکه کشور را رفع می‌کند.
به‌عنوان‌مثال صنعت میگوی سواحل مکران در ایران نمونه ندارد و در جهان کم‌نظیر است؛ این صنعت نوپا نشان داده درصورتی‌که با فراهم شدن زیرساخت تنها به همین ظرفیت در سواحل سیستان و بلوچستان اهتمام ویژه شود، با اشتغال‌زایی برای هزاران نفر بخش عمده‌ای از محرومیت محروم‌ترین استان کشور رفع می‌شود.
