این میوه‌های خارجی که با قیمتی گران از پیشخوان مغازه به زیر دندان مشتریان می‌روند، اخیرا برچسب «قاچاق» بودن خورده‌اند، آن‌هم درحالی‌که مسئولان می‌گویند، پیشخوان میوه‌فروشی‌ها، عمدتا از محصول باغات ایرانی پُر می‌شود.
جالب اینجاست که به اذعان متولیان بازار، حتی شهرهای خطه مازندران و مشهد هم که مرکز تولید میوه کشور هستند، از ورود میوه‌های قاچاق در امان نمانده‌اند چنانکه میزان میوه‌های خارجی موجود در بازار با میوه‌های تولید داخل برابری می‌کند.
این موضوع حتی صدای نایب‌رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان میوه ایران را درآورده است تا در مذمت، میوه‌های قاچاق موجود در بازار بگوید: این میوه‌ها غیربهداشتی و آفت‌دار هستند. ضرر دیگر آن‌ها، پرداخت‌نشدن عوارض دولت و برهم‌خوردن تعادل بازار داخل و ضربه به باغداران است.به اذعان سبزالدین نیاورانی؛ حتی در مواردی دیده‌شده میوه‌هایی به‌دلیل استفاده بیش‌ازحد از سم، از کشورهای دیگر دیپورت‌شده و به ایران قاچاق شده‌اند. وی باتوجه‌به استقبال بازار و خریدار این میوه‌ها، این پیشنهاد را می‌دهد: «به جای ممنوعیت صرف، واردات قانونی و مدیریت‌شده این میوه‌ها برقرار شود تا دست‌کم از نظر بهداشتی خیالمان راحت باشد.»
برای مبارزه با قاچاق، پیش‌بینی ٧٠٠٠ تن میوه برای شب عید
اما مدیر سازمان تعاون روستایی خراسان‌رضوی نیز با بیان اینکه رسیدگی به موضوع قاچاق میوه و ورود این قبیل محصولات به بازار، در حوزه اختیارات و ماموریت‌های ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است، می‌گوید: البته گلایه ما درباره خسارتی که این روند به اقتصاد روستا و باغداران وارد می‌کند، پابرجاست.
«رضا نامنی» کنترل بازار میوه شب عید با هدف مهار قاچاق را خاطرنشان می‌کند: برای تأمین دو میوه سیب و پرتقال به‌عنوان میوه‌های شب عید، براساس دستورالعمل خرید، سیب به اندازه مشخص بین ١٢٠ تا ١٩٠ گرم و پرتقال بین ٢٢٠ تا ٣٤٠ گرم توسط مجموعه سازمان تعاون روستایی در استان‌های مختلف اقدام شده است.
وی ادامه می‌دهد: برای شب عید، دوهزار تن سیب از آذربایجان غربی و پنج‌هزار تن پرتقال از مازندران پیش‌بینی شده است که فعلا قیمت آن‌ها مشخص نیست و در ستاد تنظیم بازار که در ماه اسفند تشکیل می‌شود، قیمت عرضه مشخص می‌شود.نامنی با تاکید بر اینکه، این میوه‌ها تولید داخل هستند، اظهار می‌کند: درحال‌حاضر این میزان میوه برای بازار کافی به نظر می‌رسد؛ ولی درصورت نیاز بیشتر بازار نیز، مشکلی در تأمین میوه نداریم.
«نارنگی پاکستانی» عمده‌ترین میوه قاچاق در بازار مشهد
دبیر کمیسیون برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت بر قاچاق کالا و ارز خراسان‌رضوی نیز می‌گوید: درحال‌حاضر چند نوع میوه خارجی در بازار وجود دارد که از میان آن‌ها موز مجاز است و سه میوه انبه، نارگیل و آناناس که میوه‌های گرمسیری محسوب می‌شوند، مربوط به سامانه مرزنشینان هستند.
«محمد ابراهیم افشاری» با بیان اینکه واردات سایر میوه‌های خارجی به کلی ممنوع است، می‌افزاید: به غیر از مقاطع خاصی که فصل برداشت میوه‌های داخل نباشد، به طور محدود اجازه واردات میوه داده می‌شود که آن‌هم در دو سال اخیر رخ نداده است.
وی با اشاره به اینکه درحال‌حاضر بیشترین حجم میوه قاچاق در بازار مشهد مربوط به نارنگی پاکستانی است، اظهار می‌کند: این محصول که از سیستان و بلوچستان وارد استان می‌شود، بخشی از آن با مجوز مرزنشینی و بخشی دیگر به‌صورت قاچاق حمل شده و وارد می‌شود.
این مقام مسئول با بیان اینکه، مشاهده شده بعضی فروشندگان میوه‌های داخلی را با برچسب و عنوان «خارجی» به مشتریان خود عرضه می‌کنند، می‌گوید: میوه‌های قاچاق درحال‌حاضر درصد کمی از بازار را به خود اختصاص داده‌اند که البته همان هم باید حذف شود.
افشاری در پاسخ به این سوال که قاچاق میوه باتوجه‌به شرایط خاص نگهداری از آن که به‌راحتی قابل استتار نیست، چگونه انجام می‌شود، توضیح می‌دهد: عمدتاً در اظهارنامه‌هایی که از مبادی اصلی می‌آید، تقلب‌هایی صورت می‌گیرد و در مجموع اشکالات موجود در سیستم و تبانی‌هایی را که گاهی مواقع صورت می‌گیرد، می‌توان دلیل اصلی و روش عمده این کار عنوان کرد.
واردات میوه ممکن است به تعادل بازار و تأمین نیاز مصرف‌کننده کمک کند
دراین‌باره رئیس اتحادیه میوه و سبزیجات مشهد می‌گوید: وقتی کالایی در کشور کمیاب است و در عین حال مورد نیاز مردم نیز هست، مانند میوه آناناس که به مصرف دارویی می‌رسد، بهتر است به طور رسمی وارد شود تا هم مشکلات بهداشتی برای مردم نداشته باشد و هم نیاز بازار را تأمین کند.
«محمد مصدق» با بیان اینکه درحال‌حاضر مرکبات داخلی واقعاً گران است و این قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد، می‌افزاید: اجازه واردات میزان محدودی از مرکبات ممکن است به تعادل بازار و شکسته‌شدن قیمت‌ها کمک کند، در عین حال نیاز مصرف‌کننده را نیز برطرف کند.وی ادامه می‌دهد: وقتی میوه‌ای در داخل به‌وفور تولید و توزیع می‌شود، واردات آن می‌تواند به تولید داخلی و تولیدکننده محصول آسیب وارد کند؛ اما واردات میوه‌های کمیابی که بتواند ویتامین مورد نیاز مصرف‌کننده را تأمین کند و به بازار لطمه نزند، در حد تعادل، دور از اشکال به نظر می‌رسد؛ اما این ممنوعیت را می‌توان برای میوه‌های لوکسی پیاده کرد که ضرورتی هم ندارند.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه واردات برخی میوه‌ها برای اشتغال‌زایی مرزنشینان تا حدی آزاد گذاشته شده است، اظهار می‌کند: اکنون در بازار مشهد میوهایی مانند موز، آناناس، پرتقال تامسون، بلوط، آواکادو و سیب سبز فرانسوی میوه‌های خارجی هستند و قیمت پرتقال داخلی در سطح عمده‌فروشی دوهزار تا سه‌هزار و ٥٠٠ تومان است که گاهی به پنج‌هزار تومان نیز می‌رسد و پرتقال خارجی نیز بین پنج‌هزار تا پنج‌هزار و ٥٠٠ است؛ باتوجه‌به اینکه درحال‌حاضر فصل برداشت محصول است، کیفیت و قیمت پرتقال داخلی بهتر است.
قاچاق مربوط به مرزهای جنوب و جنوب‌شرق است
« افراد با استفاده از قانون آزاد ورود محصولات به محوطه بازارچه اقدام به واردات گسترده محصولات باغی مثل پرتقال، لیموشیرین، نارنگی و سیب می‌کنند و بااستفاده از افراد چترباز و معافیت‌های قانونی موجود به‌صورت مویرگی محصولات را در مدت زمانی مشخص به نقطه دیگری انتقال می‌دهند و به متقاضیان می‌فروشند؛ اما روش دیگری دراین‌زمینه وجود دارد که میوه‌هایی که به محوطه بازارچه‌های مرزی وارد می‌شود با فرآیندی اسناد و مدارک‌شان به میوه‌های تولید داخل تغییر یافته و به‌عنوان اجناس مرجوعی با برچسب‌های ایرانی وارد کشورمان می‌شود که به این ترتیب هیچ ردی از ورود غیرقانونی میوه برجای نخواهد ماند».
چند خط بالا، بخشی از اظهارات یک فعال بازار صادرات و واردات میوه و صیفی‌جات بود که در رسانه‌ها بازتاب بسیاری داشت و دلیل این بازخورد هم متهم‌شدن بازارچه‌های مرزی به تسهیل در امر قاچاق میوه بود.
در همین باره، سرپرست بازارچه‌های مرزی خراسان‌رضوی در واکنش به مطالب مطرح‌شده، می‌گوید: درحال‌حاضر دو بازارچه مرزی دوغارون و باجگیران در استانمان فعالند که از هیچ کدام آن‌ها، امر واردات صورت نمی‌گیرد.
رسولیان همچنین به صادرات بیش از ۲۰میلیون دلار انواع میوه و تره‌بار در سال جاری اشاره می‌کند و متذکر می‌شود: خبرهایی که درباره قاچاق میوه و واردات غیرقانونی این محصولات مطرح می‌شود، به‌هیچ‌وجه به مرزهای استان خراسان‌رضوی ارتباط ندارد و این اتفاق عمدتا در مرزهای جنوب و جنوب‌شرق رخ می‌دهد.
